SIGMA-NOT - PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - Największa baza artykułów technicznych online

PRZEGLĄD TECHNICZNY. GAZETA INŻYNIERSKA

Dwutygodnik ISSN 0137-8783, e-ISSN 1689-1724 - rok powstania: 1866
Czasopismo Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT (FSNT NOT)

Twierdza, Szwejk i piesek

Anna Bielska Marek Bielski

Lepiej raz zobaczyć, niż sto razy przeczytać, głosi porzekadło globtroterów. Ale na wędrówce "Szlakiem Cesarsko-Królewskiej Twierdzy Przemyśl" znajomość powieści "Przygody dobrego wojaka Szwejka" jest po prostu nieodzowna. "... Dopiero w Przemyślu, gdy wieczorem spędzono jeńców do jakiegoś rozbitego fortu strefy wewnętrznej, mógł Szwejk odpocząć w jednej ze stajen artylerii fortecznej ..." Dziś po krótkim odpoczynku na ławeczce Szwejka w rynku i koniecznie po opowiedzeniu kilku anegdot związanych z barwnym życiem twórcy postaci Szwejka, Jarosława Haszka, można peregrynować szlakiem fortyfikacji. Pomnikowy Szwejk siedzący na skrzynce z amunicją na przemyskim rynku od 2008 r. wrósł już mocno w pejzaż miasta. A ostatnio Szwejk został obdarowany ...psem. Rzeźbę sympatycznego czworonoga zawdzięczamy członkom klubu miłośników prozy Jarosława Haszka. Nota bene dobry wojak Szwejk ma na sobie mundur c.k. armii austro-węgierskiej, a do Przemyśla trafił jako jeniec rosyjski, bo wdział znaleziony rosyjski mundur. Ale czy nawet przez chwilę można sobie wyobrażać utrwalenie w brązie postaci Szwejka w innym ubraniu, niż uniform armii Franciszka Józefa I, z Bożej Łaski cesarza Austrii, apostolskiego król Węgier, Czech, Dalmacji, Chorwacji, Slawonii, Galicji, Lodomerii, etc., etc., etc.? Szwejkologia praktyczna "Ruch Szwejkowski" w postaci działalności kilku stowarzyszeń zyskuje w całej Europie sympatyków. Lipcowe Wielkie Manewry Szwejkowskie corocznie gromadzą licznych " szwejkologów". W regimentach fortecznych, tj. cyklistów, medycznym, markietanek, kwatermistrzowskim, zamiejscowym i innych działa - w [...]

ZAKUP JEDNORAZOWY I DOSTĘP DO WIRTUALNEJ CZYTELNI
PRENUMERATA PAPIEROWA

Metoda płatności: Płatności elektroniczne (karta kredytowa, przelew elektroniczny)
Dostęp do publikacji (format pdf): 6.00 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 1h: 24.60 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 4h: 43.05 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 12h: 73.80 zł	DO KOSZYKA

Prenumerata

Szanowny Kliencie!
Zamów roczną prenumeratę w wersji PLUS a uzyskasz dostęp do archiwalnych publikacji tego czasopisma.
Nie zwlekaj - skorzystaj z tysięcy publikacji o najwyższym poziomie merytorycznym.

prenumerata papierowa roczna PLUS (z dostępem do archiwum e-publikacji) - tylko 432.00 zł
prenumerata papierowa roczna PLUS z 10% rabatem (umowa ciągła) - tylko 388.80 zł *)
prenumerata papierowa roczna - 344.00 zł
prenumerata papierowa półroczna - 172.00 zł
prenumerata papierowa kwartalna - 79.38 zł

okres prenumeraty:

*) Warunkiem uzyskania rabatu jest zawarcie umowy Prenumeraty Ciągłej (wzór formularza umowy do pobrania).
Po jego wydrukowaniu, wypełnieniu i podpisaniu prosimy o przesłanie umowy (w dwóch egzemplarzach) do Zakładu Kolportażu Wydawnictwa SIGMA-NOT.

Zaprenumeruj także inne czasopisma Wydawnictwa "Sigma-NOT" - przejdź na stronę fomularza zbiorczego »

INNE PUBLIKACJE W TYM ZESZYCIE

100-letnie losy książki w rogatywce

Marek Bielski

13 czerwca 1919 r. na wniosek Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego, Minister Spraw Wojskowych, generał -porucznik Józef Leśniewski podpisał Rozkaz nr 2213 o utworzeniu Centralnej Biblioteki Wojskowej. Najważniejszą książnicą, którą można uznać za pierwowzór Centralnej Biblioteki Wojskowej, była Biblioteka Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu w Warszawie, powstała w 1917 r. Na koniec 1918 r. jej zbiory szacowano na: 3076 książek, 23 czasopisma i 200 map. Zasób ten posłużył jako zaczątek zbiorów CBW która od roku 2007 nosi Imię Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Świetne początki Twórcą i pierwszym dyrektorem Centralnej Biblioteki Wojskowej był ppłk dr Marian Łodyński (1884-1972), kierujący tą placówka od momentu jej powstania w 1919 r. do 1933 r. Organizator sieci bibliotekarstwa wojskowego oraz inicjator pierwszego w Polsce oddziału bibliograficznego, wydającego od 1921 r. kwartalnika "Komunikat Bibliograficzny", publikowanego do dziś pod zmienionym tytułem "Polska Bibliografia Wojskowa."Do najcenniejszych depozytów zgromadzonych w CBW w latach 1919-1939 można zaliczyć m.in.: Polskie Archiwum Wojenne, zasoby z muzeum i biblioteki w Rapperswilu oraz A więcej »

CO PISZĄ INNI

LUDZIE, którzy mają wysoką świadomość ekologiczną, niepokoją się stanowiskiem, jakie Premier zajął w Brukseli wobec ambitnych planów Unii, aby do 2050 roku osiągnąć neutralność klimatyczną. Gremialnie dali temu wyraz w sieci. Ciekawe jest przy tym, że również w tym przypadku po pierwsze winna jest Rosja ("Czyli zrobiliśmy to, co chciała Moskwa"), po drugie rządu niefrasobliwa rozrzutność ("W Polsce wydaje się miliardy rocznie na bzdury, więc nie ma środków na modernizację energetyki") i dopiero po trzecie - górnicze lobby. Jest więc w sumie optym więcej »

Coś przy zębie

Irena Fober

Chcesz uniknąć wielu poważnych chorób? Zadbaj o higienę jamy ustnej. Zdrowe dziąsła to wrota do zdrowego organizmu. Naukowcy mają coraz więcej dowodów na to, że choroby przyzębia wiążą się z zawałem serca i innymi schorzeniami kardiologicznymi, destabilizacją blaszek miażdżycowych, udarem mózgu, cukrzycą typu 2, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc, przewlekłą chorobą nerek, reumatoidalnym zapaleniem stawów, a nawet z ryzykiem przedwczesnego porodu, chorobami neurodegeneracyjnymi czy rakiem trzustki.Stomatolodzy alarmują - zbyt często lekceważymy zmiany próchnicowe oraz choroby przyzębia. Świadomość społeczna dotycząca chorób narządu żucia jest ciągle niewielka. Tymczasem, jak mówi prof. dr hab. Renata Górska, krajowa konsultant w dziedzinie periodontologii i prezes Polskiego Towarzystwa Periodontologicznego, lista chorób, do których mogą przyczynić się schorzenia zapalne dziąseł i przyzębia, stale się wydłuża. Te same bakterie, które są odpowiedzialne za parodontozę, znajdowano w płynie mózgowordzeniowym i - o czym powinny pamiętać kobiety w ciąży - w tkankach płodu. Główna oskarżona spośród 300 bakterii, które tworzą biofilm w jamie ustnej - bakteria Porphyromonas gingivalis ma w swojej otoczce bardzo zjadliwe endotoksyny, które uruchamiając reakcję zapalno-immunologiczną, doprowadzają do destrukcji tkanek przyzębia. Koniecznie więc zgłośmy się do stomatologa, gdy krwawienie dziąseł trwa dłużej niż dwa tygodnie. Jeżeli szybko nie wy więcej »

Czarnobyl telewizyjny i prawdziwy

Marek Bielski

Ostatnio często podnoszonym tematem była, mająca miejsce przed 33 laty awaria bloku nr 4 w elektrowni jądrowej w Czarnobylu oraz jej późniejsze skutki. Czarnobyl stał się znowu aktualny za sprawą ... serialu telewizyjnego. Opowiada on o wypadku w elektrowni jądrowej w Czarnobylu w 1986 roku i o heroicznych wysiłkach na rzecz wyeliminowania jego negatywnych następstw. Serial "Czarnobyl", wyprodukowany przez amerykański kanał telewizyjny HBO stał się najpopularniejszym programem telewizyjnym w historii, według oceny użytkowników witryny Internet Movie Database (IMDB). Dr hab. Jarosław Perkowski z Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Łódzkiego stwierdził, że serial zawiera kilka przekłamań i mylnych informacji z fizyki, ale te nieścisłości nie dyskredytują twórców, bowiem powstały podczas przygotowywania polskiej wersji językowej. Film bardzo sugestywnie opowiada o skutkach wybuchu reaktora, widzianych także oczyma m.in. wybitnego atomisty, prof. Walerija Legasowa. Gorące debaty .Autorzy filmu fabularnego opartego na faktach - pragnąc przedstawić nawet najbardziej drobiazgowo wydarzenia i ich bieg - kierują się jednak zasadami obowiązującymi przy tworzeniu dzieła artystycznego. Media organizując redakcyjne debaty o tym serialu chętniej zapraszają na nie krytyków filmowych niż fizyków. I w ten sposób traci się szansę na obiektywne zaprezentowanie faktów. Pomówmy merytorycznie. Czy grozi nam kiedykolwiek powtórzenie awarii z 26 kwietnia 1986 r.? Dr inż. Andrzej Strupczewski, prof. nadzw. NCB więcej »

Inżynier dla środowiska

Henryk Piekut

Obserwując całość Kongresu Techników Polskich oraz Światowego Zjazdu Inżynierów Polskich w Krakowie można było dojść do wniosku, że szeroko pojęte problemy ochrony środowiska leżały w centrum dyskusji obu inżynierskich spotkań. Nic dziwnego, bo w czasie obrad za oknami był już skwar symbolizujący klimatyczne przemiany, a Kraków będący miastem obrad bywa regularnie pod ostrzałem ekologów, jako miasto wręcz trwałego smogu - jednego z największych w Europie.Dyskusja w ramach panelu "Inżynier a środowisko" należała też do najciekawszych i przyciągnęła znaczących uczestników z wielu krajów. To, że była ona ciekawa w dużym stopniu zawdzięczaliśmy dynamicznemu zawiadującemu panelem profesorowi Jerzemu Zwoździakowi. Naukowcowi, który pracował na wielu światowych uczelniach, jednak ostatnio "osiadł" na w więcej »

Metrologia neutronów (cz. II)

Łukasz MODZELEWSKI Zuzanna BARANOWSKA Katarzyna WOŁOSZCZUK Paweł KRAJEWSKI Sławomir JEDNORÓG Ewa ŁASZYŃSKA Kamil SZEWCZAK

3. Normy międzynarodowe Oprócz podręczników opisujących problematykę metrologii neutronów, ważną rolę odgrywają normy międzynarodowe, które opisują wytwarzanie pól neutronów służących kalibracji oraz testowaniu przyrządów pomiarowych. Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO ang.: International Organization for Standardization) wdrożyła standardy opisujące jak należy wytwarzać pola neutronowe, jak należy te pola standaryzować i używać do celów kalibracji. Normy te były kilkakrotnie aktualizowane i rozszerzane. Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna (IEC ang.: International Electrotechnical Commission) określiła normatywy opisujące metody testowania urządzeń związanych z ochroną radiologiczną dotyczące urządzeń pomiarowych i dozymetrów osobistych. Normatywy te obejmują metody standaryzacji i kalibracji. Normy skupiają się nad metodami testowania, ale również uwzględnia się w ich zaleceniach pewne trudności w wytwarzaniu standardowych pól neutronowych, np. dla monoenergetycznych neutronów o energiach z przedziału pomiędzy termicznymi i około 1 keV. 4. Możliwości pomiarowe neutronów Bardzo duży zakres energii, dla którego konieczne jest zdefiniowanie standardów fluencji neutronów i równoważników dawek, można podzielić na następujące obszary: termiczny, 1/E, neutronów prędkich i wysokich energii. Rysunek 1 pokazuje podział skali energetycznej na te obszary. Nie ma jednak precyzyjnego rozdzielenia tych obszarów a ich nazwy są raczej umowne. Różnice są jednak na tyle istotne, że związane są z istotnymi różnicami w generowaniu standardowych pól neutronów.4.1. Obszar neutronów termicznych Neutrony termiczne powstają w wyniku moderowania1 neutronów wysokoenergetycznych. Proces ten ulega zakończeniu, gdy energia spowolnionych neutronów jest porównywalna z energią termiczną atomów otoczenia, czyli 25 eV. Stąd też standardowe pole neutronów termicznych występuje powszechnie w reaktorach badawczych. Może zostać ono również wytw więcej »

Nie ma ludzi do roboty

Andrzej Arendarski

Rzeczywistość przedwyborcza w Polsce, jaka jest - każdy widzi. Awantury o kwestie światopoglądowe, populizm, licytacja na kosztowne programy społeczne - coraz trudniej na to patrzeć wiedząc, że problemy wymagające pilnego rozwiązania giną w tym zgiełku. Przykład? Demografia. Już niedługo czeka nas kryzys demograficzny związany ze starzeniem się społeczeństwa, o czym ostrzegają zarówn więcej »

Nowa chemia od Długosza

Centra transferu innowacji funkcjonują już chyba na wszystkich uczelniach i nie tylko - do Porozumienia Akademickich Centrów Transferu Technologii należą 63 jednostki. Często dysponują spółkami komercyjnymi. Do takich należy nowa spółka celowa Uniwersytetu Humanistyczno -Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie. Ostatnio odnosi sukcesu na wystawach wynalazczych. Instytut Chemii, Nauk o Zdrowiu i Żywności UJD dostarcza szczególnie obiecujących rozwiązań w kategorii nowych substancji chemicznych, które pozwalają na zastosowania do prototypowych produktów. Baterie na nanorurkach Innowacyjne i bezpieczne dla środowiska naturalnego nowe związki chemiczne otrzymane na UJD mogą zostać wykorzystane jako ogniwa w bateriach i urządzeniach służących do przechowywania energii. . Przedmiotem wynalazku jest funkcjonalizacja wielości więcej »

Parlament 500 milionów

Za nami druga sesja plenarna Parlamentu Europejskiego dziewiątej kadencji. Posłowie wybrali Ursulę von der Leyen na Przewodniczącą Komisji Europejskiej, omówili prace prezydencji Rady w 2019 r. i dokonali przeglądu kwestii związanych z prawami człowieka.Pani komisarz.Ursula von der Leyen jest pierwszą kobietą w historii na stanowisku przewodniczącej Komisji Europejskiej. 383 posłów zagłosowało za jej kandydaturą podczas tajnego głosowania. Teraz nowo wybrana przewodnicząca zajmie się kompletowaniem zespołu komisarzy - KE składa się z kol więcej »

Płatna kwadratura koła

Marek Bielski

Do jakiego miejsca pragnie najszybciej dotrzeć i równie szybko je opuścić kierowca samochodu? Oczywiście są nim bramki poboru opłat! Jadąc nad polskie morze stoimy pół godziny w jednym z takich miejsc. Oznaczone dużym złotym i niebieskim napisem AmberOne. Jest sobota po południu, 27 lipca 2019 r. Przed wjazdem na płatną autostradę A1 w Rusocinie tworzy się korek. Jego długość wynosi ok. 6 km. Płacisz i jeszcze dużo czasu tracisz! A urzędnicy najwyższego ministerialnego szczebla obiecywali, że w Polsce powstanie jeden z najnowocześniejszych w świecie systemów po więcej »

POLSKA I ŚWIAT Wydarzenia

Wyzwolenie od Hamburga.PKP Polskie Linie Kolejowe podpisały w końcu lipca 2019 r. umowy z zarządami portów w Szczecinie i Świnoujściu na poszerzenie dostępu kolejowego do portów. Inwestycja warta jest 1,5 mld zł. Wcześniej podpisano umowy z portami Gdańska i Gdyni na niemal 3 mld zł. Minister gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej Marek Gróbarczyk powiedział przy tej okazji, że celem jest podwojenie przeładunków w porcie w Szczecinie i zmi więcej »

PORADNIK Wino dla inżyniera (223) Bordoskie blendy spoza Bordeaux

winny maniak

Bordeaux szczyci się tym, że powstają tam (z mieszanek szczepów Cabernet Sauvignon, Merlot i Cabernet Franc) najlepsze wina świata. Ale przecież z podobnych blendów robi się wina i gdzie indziej! Czy one smakują gorzej? Inaczej? Odpowiedzi na to pytanie mogłem poszukać na degustacji, zorganizowanej w przededniu lata przez warszawską Winkolekcję. Do porównania z winami z Bordeaux wybrano 7 pozabordoskich blendów na bazie Cabernetów i Merlota; dwa z nich pochodziły z Włoch (Toskania), dwa z Chile (Colchagua i Curico) oraz po jednym z Francji (Montravel), Australii (Clare V.) i R więcej »

Potrzebna wizja gospodarowania wodą

Z dr. hab. inż. Piotrem Włodzimierzem Kowalczakiem, hydrologiem, byłym profesorem Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowego Instytutu Badawczego, rozmawia Jerzy Bojanowicz. Wiele mówi się o "wysychaniu Ziemi". Czy wśród pojawiających się w mediach informacji są takie, które można nazwać mitami?  Określenie to przypomina hasła tworzone w latach 40. XX w. w kręgach Politechniki Monachijskiej na temat stepowiejącej Europy, a przejęte później w innych krajach, zwłaszcza Europy Wschodniej. Stąd określenie stepowienia Polski, a ściślej Wielkopolski. Nie zgadzam się z nim, ale bardziej szczegółowe omówienie wymaga więcej czasu, choć jest rzeczą fascynującą, wskazującą na niezwykle interesującą historię hydrologiczną tego regionu. Jestem zwolennikiem tezy o cyklicznej naturalnej zmienności klimatu, a nie o genezie jego zmian propagowanych przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC). Rzeczywiście można stwierdzić znaczny wzrost wrażliwości wielu zlewni, a nawet dorzeczy na świecie, na występowanie zjawiska suszy i niżówek, które są coraz bardziej dokuczliwe, bo częściej występują i dłużej trwają. Obserwowane są kryzysowe sytuacje na rzekach świata. Te związane z intensywnym występowaniem suszy wynikają w zdecydowanej większości przypadków przede wszystkim wskutek przeeksploatowania zasobów wód podziemnych i zmian w sposobie zagospodarowania zlewni. Musimy pamiętać, że przepływ w rzekach przez większą cześć roku jest kształtowany zasilaniem wodami podziemnymi. Jego zmniejszenie lub brak wywołuje katastrofalne warunki hydrologiczne w rzekach i wodach stojących. Elementarnym przykładami są zlewnia Górnej Noteci i obszary wododziałowe. A na świecie klasycznymi są rzeka Kolorado i rzeki Kalifornii, gdzie są obszary rolnicze, na których eksploatacja wód podziemnych 14-krotnie przekracza możliwości ich naturalnego odtworzenia. To już jest bardzo więcej »

Rarytas nie tylko kolekcjonerów

Marek Bielski

Dokonania wybitnych Polaków wymagają upamiętnienia. Symboliczną, a zarazem trwałą formą owej pamięci są medale oraz znaczki pocztowe. Trudną próbę ich opisania podjął prof. Dariusz Świsulski w swej pracy " Polska elektryka w medalierstwie i numizmatyce"*. Jego wymagająca benedyktyńskiego trudu monografia została nagrodzona w tegorocznym zorganizowanym przez NOT konkursie więcej »

Sezon ogórkowy

Straszą nas klimatolodzy, że możemy stracić dwie pory roku i wzorem naszego pisma mieć latem same łączone numery. W przypadku przyrody dwa: wiosenno-letni i jesienno-zimowy. Na razie pewne jest jedynie, że się wydłużył sezon ogórkowy. Jeszcze niedawno w prasie był tylko jeden Ogórek - Michał, dziennikarz o wyraźnie satyrycznym zacięciu. Teraz ma konkurenta też Michała z IMGW - instytutu o największym chyba poczuciu humoru. Jest jeszcze Ogórek Magdalena nie mniej niż męska gałąź dowcipna. Nie ulega wątpliwości, że w dużej mierze dzięki ludziom takim jak Ogórki człowiek jakoś więcej »

Siła kompozytu

Marek Bielski

Kompozyty polimerowe FRP (fibre reinforced polymers) to materiały powstałe z połączenia włókien sztucznych, pełniących rolę zbrojenia oraz polimerów, stanowiących osnowę otaczającą włókna. Z konstrukcyjnego punktu widzenia do największych zalet FRP należy zaliczyć wysoką wytrzymałość i sztywność, dużą trwałość. Kompozyty FRP dają dużą swobodę projektowania oraz pozwalają na szybką budowę obiektów. Czy skoro takie walor więcej »

SYGNAŁY O TECHNICE

Jeszcze lepszy bolid studencki. Studenci Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej zaprezentują tego lata na Węgrzech możliwości swego najnowszego bolida CMS-06. W zawodach Cerber MotorSport biorą udział od początku przygody z budową aut wyścigowych. W ubiegłym roku bolid CMS-05 był jednym z najszybszych - zdobył 2. miejsce w konkurencji Acceleration. W tym roku studenci wprowadzili wiele ulepszeń więcej »

Tensometr

Zygmunt Jazukiewicz

Jeden z poglądów na początki nowoczesności wskazuje moment, kiedy matematycy dostarczyli naukowych narzędzi czyli uogólnionych rachunków dla techniki. Zwykle technicy (inżynierowie) nie mieli kompetencji ani czasu, by zajmować się teorią. Znacznie częściej matematycy zostawali wybitnymi inżynierami niż inżynierowie - matematykami. Zresztą Napoleon, zakładając w 1794 r. paryską École polytechnique, uważaną za pierwszą politechnikę z prawdziwego zdarzenia, nie zamierzał wspierać nauki. Potrzebował fachowych inżynierów wojskowych. Ale nie minęło wiele czasu, jak z uczelni tej wyszli absolwenci, którzy jako pierwsi stworzyli aparaty matematyczne dla więcej »

Trendy rozwojowe układów napędowych samochodów osobowych

Piotr Bielaczyc

Wstęp - Główne czynniki wpływające na rozwój silników samochodowych Od wielu lat jednym z głównych czynników wpływających na rozwój motoryzacji są stale rozwijane normy prawne w zakresie ochrony środowiska i ograniczenia negatywnego wpływu transportu drogowego na środowisko naturalne człowieka. Problem ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, szczególnie dwutlenku węgla - CO 2 , emitowanych przez pojazdy drogowe, ze względu na wpływ tej emisji na globalne ocieplenie klimatu (tak zwany "efekt cieplarniany"), pozostaje ciągle najważniejszym czynnikiem wpływającym na rozwój konstrukcji pojazdów samochodowych i ich układów napędowych, związane z tym trudności techniczne oraz opinie czynników politycznych i socjologicznych. Jeszcze do niedawna największy nacisk położony był na ograniczenie emisji dwutlenku węgla - CO 2 przez pojazdy napędzane silnikami spalinowymi, co spowodowało popularyzację trendu określanego jako "downsizing" , czyli obniżenia pojemności skokowej cylindrów przy jednoczesnym zastosowaniu układów doładowania powietrza zasilającego i coraz większym "wysileniu" jednostki napędowej. Efektem tego było wprowadzenie na szeroką skalę turbodoładowania najpierw silników o zapłonie samoczynnym ( ZS) a później również silników benzynowych, o zapłonie iskrowym (ZI) oraz wtrysku bezpośredniego benzyny do cylindrów silnika (podobnie jak jest to stosowane od ponad 20 lat w silnikach ZS) [1].Drugim z głównych, globalnych czynników, których szybki rozwój wpływa na rozwój konstrukcji układów napędowych pojazdów samochodowych, są obecnie trendy w zmianach światowych norm i metodyk badawczych dotyczących ograniczania emisji związków szkodliwych spalin, spowodowane rzeczywistą emisją związków szkodliwych spalin z samochodów w czasie ich eksploatacji i metodami jej ograniczenia (Rys. 1). Wprowadzenie od 1 sierpnia 2017 r. nowych norm emisji w krajach Unii Europejskiej określanych jako Euro 6d Temp, zawierających nowe metodyki badawc więcej »

Wielkie inwestycje II RP (11) Pierwsza Komisja do spraw przebudowy węzła kolejowego

W poprzednim odcinku przypomnieliśmy historię powołania we wrześniu 1918 r. przez Ministra Przemysłu i Handlu specjalnej Komisji do spraw przebudowy węzła kolejowego warszawskiego. Poniżej zamieszczamy (z PT nr 40/1921) fragmenty dotyczące oryginalnych obliczeń i zarazem dalekosiężnych założeń tej Komisji w planowaniu wielkiej inwestycji, z zachowaniem oryginalnej pisowni. Obliczenie ruchu oczekiwanego w okresie bezpośrednio po ukończeniu budowy (około r. 1928) na podstawie statystyki i rozważań co do zaludnienia pociągów osobowych, składu pociągów towarowych, możliwości wyzyskania wagonów, nierówności ruchu i t. d., dało w najogólniejszym rezultacie następujące wyniki dla całego węzła.Przypuszczenie dalszego wzrostu ruchu w tym samym stosunku w ciągu dłuższego okresu np. lat 20, jak to było zamierzone dla określenia rozwoju węzła, który winien być w projekcie przewidziany więcej »

Wysoko jest coraz trudniej

Z mgr. inż. Leszkiem Cichym, himalaistą, jednym z dwójki ludzi którzy dokonali pierwszego zimowego wejścia na Mount Everest, Honorowym "Złotym Inżynierem "Przeglądu Technicznego" o nowych materiałach i sprzęcie stosowanych przez zdobywców najwyższych szczytów, rozmawia Henryk Piekut.Panie Inżynierze, w jakich latach rozpoczęło się Pana himalajskie wspinanie i w co Pan wówczas się ubierał, a jak to wygląda obecnie?  Moje wspinanie rozpoczęło się w latach 70. ub. stulecia. Pierwszy wyjazd w Himalaje zaliczyłem w 1974 r. Oczywiście inaczej ubieraliśmy się wówczas i inaczej obecnie. Zacznijmy od ogólnego ubrania. Były to czasy, gdy odchodziło się od bielizny bawełnianej, ale jeszcze ją stosowało. Dobrze trzymała ciepło, miła w dotyku, ale gdy się przepociła, wyszła na nią sól, traciła swoje walory i trudno ją było wysuszyć. Stopniowo wchodziła bielizna tetrowa, która wyrzuca pot na zewnątrz i to jest jej podstawowy walor. Z czasem zastosowano w tej bieliźnie wiele udoskonaleń, łączenie pochłaniającą zapachy srebrną nitką. Wełniane swetry i spodnie zastąpiły szyte z polaru ubiory. Natomiast zewnętrzne sztywne ortaliony, a potem nabłyszczany nylon, zastąpiono goreteksem i jego pochodnymi. Dobry goreteks nawet i dwa lata prawie całkowicie nie przepuszcza wilgoci do wewnątrz, a wyrzuca ją na zewnątrz. Wiele zmieniło się, jednak są elementy ubioru, które możemy uznać za niezastąpione. Do więcej »

Wyzwania infrastruktury 4.0

Infrastruktura i budownictwo były jednym z tematów sesji problemowych w trakcie XXVI Kongresu Techników Polskich i IV Światowego Zjazdu Inżynierów Polskich w Krakowie. Wbrew oczekiwaniom nie mówiono o zagadnieniach strategii rozwoju infrastruktury i miejscu w tym programie inżynierów lecz głównie o przygotowaniu kadr do podjęcia wyzwań technicznoorganizacyjnych w tej dziedzinie.Dyskusję moderowali: prof. dr hab. inż. Leszek Rafalski z Instytutu Badawczego Dróg i Mostów oraz Andrzej Tombiński (Stowarzyszenie Polskich Inżynierów i Techników w Austrii). Jako paneliści wystąpili: prof. dr hab. inż. Maria Kaszyńska (ZUT), mgr inż. Piotr Świeboda (STP w Wielkiej Brytanii), dr hab. inż. Andrzej Szarata (Politechnika Krakowska), inż. Jerzy Kusak (SIPeV w Niemczech), inż. Andrzej Kajzer (ZFPiTN w Niemczech). W budownictwie, także infrastrukturalnym brakuje fachowych kadr. Firmy budowlane są więc zainteresowane współpracą z uczelniami w ich jak najlepszym przygotowaniu. "Polowanie" na doktorów Prof. Maria Kaszyńska zauważyła, że firmy narzekają na słabe przygotowanie absolwentów, powołując się na głosy z niedawnego zjazdu dziekanów wydziałów budownictwa w Krakowie. Zapewne "przygotowanie" rozumiane jest tu jako sprawność w merytorycznym podejściu do zagadnień technicznych, bo jeżeli przedstawiciele firm mówią: "tylko dobrze przygotujcie, a reszty nauczymy", to zapewne mają na myśli to, że nie wymagają od młodego pracownika głębokiej znajomości realiów i praktyk na budowie. Tego się nie da przekazać na uczelni. Potwierdzeniem tego jest fakt, że mamy do czynienia z istnym "polowaniem" na młodych doktorów, którzy są "kupowani" przez firmy, które samodzielnie przygotowują programy dokształcania praktycznego. Jednak, jak stwierdziła prof. Kaszyńska, na uczelniach dużo się zmieniło na lepsze więcej »

Zabójcza praca

Maciej Kamyk

Czy pracujesz ponad 39 godzin tygodniowo? Twoja praca może cię zabić. Badania wykazały, że długie godziny pracy, stres i brak aktywności fizycznej są niekorzystne dla naszego samopoczucia - a jednak pracujemy ciężej niż kiedykolwiek. Łatwiej o tym pomyśleć w okresie wakacyjnym. Według Karty Nauczyciela oraz kodeksu pracy nauczyciel ma pracować 40 godzin w tygodniu. Natomiast z raportu Instytutu Badań Edukacyjnych wynika, że niektórzy z nich spędzają nad szkolnymi obowiązkami nawet 47 godzin. Z tego dodatkowego, pozalekcyjnego czasu, ponad 3 godziny w tygodniu to biurokracja, a tylko 35 minut spotkania z rodzicami. A rząd za symboliczną podwyżkę pensji proponuje wydłużenie czasu pracy o dwie godziny. Ile pracują nauczyciele Poloniści - 40 godzin w ciągu tygodnia Historia - 37,5 godziny Wiedza o społeczeństwie - 37,5 godziny Matematyka, biologia, fizyka, chemia - 36 godzin Katecheza - 33 godziny Wuefiści - 27 godzin Wg raportu Instytutu Badań Edukacyjnych Stachanowskie biuro Przy okazji, pewna ciekawostka. Kiedy nowa grupa stażystów przybyła do banku Barclays w Nowym Jorku, odkryli w swych skrzynkach e-mailowych notatkę. Była ona od ich przełożonego w banku i brzmiała: "Witaj w dżungli". I dalej: "Zalecam przynieść poduszkę do biura. Sprawi ona, że spanie pod biurkiem jest o wiele wygodniejsze. Staż to naprawdę dziewięciotygodniowa praca przy biurku… Stażysta poprosił o wolny weekend na zjazd rodzinny - powiedziano mu, że ma zgodę. Poproszono go również o przekazanie telefonu komórkowe więcej »

Zatrzymać wodę w górach

Henryk Piekut

W poprzednim numerze Przeglądu Technicznego, w naszym cyklu edukacyjnym powstałym przy współpracy z Lasami Państwowymi zaprezentowaliśmy działania realizowane w ramach kompleksowego projektu adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu dotyczącego małej retencji oraz przeciwdziałania erozji wodnej na terenach nizinnych. W tym tekście będziemy kontynuować tematykę małej retencji i przeciwdziałania erozji wodnej, ale na terenach górskich. Każdy baczny obserwator przyrody ma świadomość, że woda w górach zachowuje się zupełnie inaczej niż na terenach nizinnych Ponadto mimo, że suma rocznych opadów w południowej (górskiej części kraju) jest dużo wyższa od sumy w centralnej części kraju, to zatrzymać tamtą (górską) wodę jest znacznie trudniej niż na nizinach. Projekt taki będzie realizowany w 47 nadleśnictwach z terenu czterech regionalnych dyrekcji lasów państwowych i jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Programu Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013. Jego wartość wynosi 206 652 000 zł, w tym dofinansowanie UE 127 500 000. Głównym celem projektu jest wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w górskich ekosystemach leśnych. Cel tego projektu ma być osiągnięty pop więcej »

Zatrzymać wodę w mieście

Zygmunt Jazukiewicz

Mówiąc "retencja" mamy przeważnie na myśli duże i mniejsze zbiorniki zlokalizowane na rzekach i strumieniach. Działania zwiększające retencję polegają też na spowalnianiu spływu oraz zwiększaniu pojemności zbiorników naturalnych. Wszystkie te formy mają istotną wadę: zajmują powierzchnię ziemi, więc w dużych miastach są mało przydatne. Jak retencjonować wodę w mieście? Niefachowcy mogą wątpić w sens takiego działania. Skanalizowane miasta w Polsce zajmują 3-4% powierzchni kraju, są zabudowane i zasiedlone przez ok. 60% ludności. Woda deszczowa w mieście jest zanieczyszczana (samochody, warsztaty). Na części miast występuje kanalizacja ogólnospławna (a wię więcej »

Zelektryfikuje europejską motoryzację?

Erwin Halentz Johannes Hummel

Pierwszy, całkowicie elektryczny samochód Volkswagena nosi nazwę ID.3. Koncern wystartował w całej Europie z akcją przedpłat na ten model. Zainteresowani mogą wpłacać przedpłatę w wysokości 1000 EUR, w tym także on-line (www.volskwagen. com/id-preeboking). Samochody z edycji limitowanej mają specjalne wyposażenie dodatkowe: ich liczba została ograniczona do 30 000 sztuk. Samochód ten po raz pierwszy więcej »

ZŁOTY INŻYNIER 2019

Marcin Kurek.Młody (rocznik 1989) dr hab. inż. technolog żywności i żywienia człowieka po SGGW, samodzielny pracownik Wydziału Nauk o Żywieniu i Konsumpcji tej uczelni - zdobywca prestiżowego tytułu Najzdolniejszego Młodego Naukowca w Polsce. Stypendysta Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w ramach konkursu Start. Ukończył także (podyplomowo) Polsko - Japońską Wyższą Szkołę Technik Komputerowych oraz ekonomię menedżerską na Uczelni Łazarskiego. Odbył staże naukowe na uniwersytetach w Wielkiej Brytanii (Nottingham, Cambridge i Oxford), Kanadzie (British Columbia) oraz w Izraelu (Tel Hei Co więcej »