Przedstawiono przegląd literaturowy na temat uszkodzenia słuchu spowodowanego narażeniem na toksyczne oddziaływanie metali ciężkich. Głównym źródłem akumulacji metali ciężkich w środowisku jest przemysł wydobywczy i przetwórczy, w tym głównie hutniczy i chemiczny. Część metali ciężkich wykazuje działanie ototoksycze, do których najczęściej zalicza się ołów, rtęć i kadm. Mniej danych literaturowych donosi o toksycznym działaniu na słuch manganu, organicznych związków cyny, ditlenku germanu, arsenu i kobaltu. Współwystępowanie substancji chemicznych oddziałujących negatywnie na narząd słuchu często jest pomijane w ocenie narażenia pracownika pracującego w ekspozycji na hałas. Narażenie łączne na czynniki chemiczne powinno być uwzględniane w ocenie stanu narządu słuchu pracowników zawodowo narażonych na hałas i metale ciężkie oraz mieszkańców terenów chemicznie zdegradowanych.
Abstract
A review, with 47 refs., of effects of Pb, Hg, Cd, Mn, Sn, Ge, As and Co on hearing loss in people who had contact with the metals because of work or living in a contaminated area.
Metale ciężkie, których źródłem uwalniania do środowiska, a tym samym stanowiącym bezpośrednie narażenie ludzi na ich oddziaływanie, jest przemysł wydobywczy i przetwórczy, w tym hutniczy, metalurgiczny, chemiczny, nawozów sztucznych, celulozowo- papierniczy i elektrochemiczny. Kolejnym źródłem uwalniania do środowiska toksycznych pierwiastków jest gospodarka odpadami, a szczególnie odpadami niebezpiecznymi. Uwalniane metale ciężkie wykazują toksyczne działanie na zmysł słuchu i wraz z hałasem przyczyniają się do jego poważnego uszkodzenia. Według Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych w 2015 r. zawodowy ubytek słuchu stwierdzono u 148 osób (7,1% wszystkich stwierdzonych chorób zawodowych)1). W ocenie narażenia zawodowego i szkodliwości czynników występujących na stanowisku pracy, działających negatywnie na narząd słuchu, poza stwierdzeniem nadmiernego hałasu pomijane jest współwystępowanie substancji chemicznych, ich działanie addytywne lub synergistyczne oraz osobnicza zmienność genetyczna, które jeszcze mogą pogłębiać problem uszkodzenia słuchu2, 3). Podobnie jest w przypadku ludzi zamieszkujących tereny uprzemysłowione, w tym chemicznie zdegradowane. Ilość opublikowanych danych naukowych o łącznym działaniu na zdrowie człowieka substancji ototoksycznych i hałasu jest uboga4). W literaturze przedmiotu najczęściej wymienianymi metalami wykazującymi negatywne działanie na narząd słuchu są: ołów, rtęć i kadm4-9). Pierwiastki te nie są metabolizowane w organizmie człowieka, przez co w czasie wystąpienia narażenia i wchłonięcia do organizmu kumulują się w tkankach (tkanka tłuszczowa, nerki, kości i zęby) i mogą powodować wystąpienie objawów toksycznego działania. Najważniejszym źródłem narażenia osób dorosłych na metale ciężkie jest przede wszystkim ekspozycja Marta Borońa,*, Maciej Cyranb, Bożena Wójtowiczc, Małgorzata Dziechciażd, Ilona Żeber-Dzikowskae, Barbara Gworekf, Małgorzata Czarny-Działake, Jarosław Chmielewskig 97/12 [...]


Metoda płatności: Płatności elektroniczne (karta kredytowa, przelew elektroniczny) | |
Dostęp do publikacji - jednorazowy (płatność elektroniczna) - tylko 6,00 zł
(płacisz 45% mniej niż przy płatności SMS) |
|
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma - 1h tylko 24.60 zł | |
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma - 4h tylko 43.05 zł | |
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma - 12h tylko 73.80 zł | |
Metoda płatności: SMS Premium | |
Dostęp do publikacji - jednorazowy (płatność SMS'em) - 11,07 zł brutto (9,00 zł + VAT) | |
Prenumerata
Bibliografia
[1] N. Szeszenia-Dąbrowska, U. Wilczyńska, Centralny Rejestr Chorób
Zawodowych 2016, Łódź.
[2] M. Picard, S.A. Girard, M. Simard, R. Larocque, T. Leroux, F. Turcotte,
Acci. Anal. Prev. 2008, 40, 1644.
[3] N. Pawlas, K. Broberg, E. Olewińska, A. Kozłowska, S. Skerfving,
K. Pawlas, Environ. Toxicol. Pharmacol. 2015, 39, 1091.
[4] European Agency for Safety and Health at Work, European Risk
Observatory, 2009.
[5] D. Prasher, Noise Health 2009, 11, 141.
[6] T.C. Morata, Audiological Med. 2007, 5, 33.
[7] E. Nies, Arh. Hig. Rada. Toksikol. 2012, 63, nr 2, 147.
[8] M.J. Castellanos, A. Fuente, Int. J. Environ. Res. Public Health 2016,
13, 1223.
[9] J.A. Roth, R. Salvi, Neurotoxicity Res. 2016, 30, nr 2, 268.
[10] L. Hodgkinson, D. Prasher, Noise Health 2006, 8, 114.
[11] K. Nowińska, Z. Adamczyk, Górnictwo Geologia 2013, 8, nr 1, 77.
[12] S. Liu, K. Zhang, S. Wu, X. Ji, N. Li, R. Liu, Biol. Trace Elem. Res. 2011,
144, 1112.
[13] S. Araki, K. Murata, K. Yokoyama, E. Uchida, Am. J. Ind. Med. 1992,
21, 539.
[14] G. Discalzi, D. Fabbro, F. Meliga, A. Mocellini, F. Capellaro, Int.
J. Psychophysiol. 1993, 14, 21.
[15] K. Murata, S. Araki, K. Yokoyama, E. Uchida, Y. Fujimura, Environ. Res.
1993, 61, 323.
[16] J.D. Repko, C.R. Corum, Crit. Rev. Toxicol. 1979, 6, 135.
[17] M.L. Bleecker, D.P. Ford, K.N. Lindgren, K. Scheetz, M.J. Tiburzi,
Neurotoxicology 2003, 24, 625.
[18] T.M. Farahat, G.M. Abdel-Rasoul, A.R. El-Assy, S.H. Kandil, M.K. Kabil,
Environ. Res. 1997, 73, 189.
[19] L.S. Forst, S. Freels, V. Persky, J. Occup. Environ. Med. 1997, 39, 658.
[20] J.J. Chuu, C.J. Hsu, S.Y. Lin-Shiau, Toxicology 2001, 162, 11.
[21] S.A. Counter, L.H. Buchanan, G. Laurell, F. Ortega, Neurotoxicology
1998, 19, 185.
[22] R.E. Bluhm, R.G. Bobbitt, L.W. Welch, A.J. Wood, J.F. Bonfiglio,
C. Sarzen, A.J. Heath, R.A. Branch, Hum. Exp. Toxicol. 1992, 11, nr 3, 201.
[23] J.F. Risher, R.A. Nickle, S.N. Amler, Int. J. Hyg. Environ. Health 2003,
206, 371.
[24] M. Anniko, L. Sarkady, Acta Otolaryngol. 1978, 85, 213.
[25] G.H. Liang, L. Jarlebark, M. Ulfendahl, E.J. Moore, Neurotoxicol.
Teratol. 2003, 25, 349.
[26] A.C.H. Hoshino, H.P. Ferreira, O. Malm, R.M. Carvallo, V.M. Camara,
Cad. Saude Publica 2012, 28, nr 7, 1239.
[27] D.J. Hendrick, P.S. Burge, W.S. Beckett, Occupational disorders of
the lung. Recognition, management, and prevention, WB. Saunders,
London 2002.
[28] B.V. Agirdir, I. Bilgen, O. Dinc, H. U. Ozcaglar, F. Fisenk, M. Turhan,
G. Oner, Biol. Trace Elem. Res. 2002, 88, nr 2, 153.
[29] A. Kozłowska, A. Mikołajczyk, M. Boroń, S. Kasperczyk, N. Pawlas,
Medycyna Środowiskowa - Environ. Med. 2015, 18, nr 2, 17.
[30] S.J. Kim, B.G. Shin, I.Y. Choi, D.H. Kim, M.C. Kim, N.Y. Myung,
P.D. Moon, J.H. Lee, H.J. An, N.H. Kim, J.Y. Lee, H.S. So, R.K. Park,
H.J. Jeong, J.Y. Um, H.M. Kim, S.H. Hong, Biol. Pharm. Bull. 2009, 32,
nr 2, 213.
[31] C.J. Da Silva, A.J. Da Rocha, S. Jeronymo, M.F. Mendes, F.T. Milani,
A.C. Maia Jr, F.T. Braga, Y.A. Sens, L.A. Miorin, Am. J. Neuroradiol.
2007, 28, nr 8, 1474.
[32] D. Ding, J. Roth, R. Salvi, Neurotoxicology 2011, 32, 233.
[33] J.E. Saunders, B.G. Jastrzembski, J.C. Buckey, D. Enriquez,
T.A. MacKenzie, M.R. Karagas, Audiol. Neurotol. 2013, 18, 101.
[34] M. Bouchard, D. Mergler, M.E. Baldwin, M. Panisset, Neurotoxicology
2008, 29, 577.
[35] L.D. Fechter, L. Carlisle, Toxicol. Appl. Pharmacol. 1990, 105, 133.
[36] R. Besser, G. Kramer, R. Thumler, J. Bohl, L. Gutmann, H.C. Hopf,
Neurology 1987, 37, 945.
[37] T. Yamasoba, Y.I. Goto, H. Komaki, M. Mimaki, A. Sudo, M. Suzuki,
Neurosci. Lett. 2005, 395, nr 1, 18.
[38] C.H. Lin, T.J. Chen, S.S. Chen, Toxicology 2009, 256, nr 1-2, 110.
[39] M. Anniko, Acta Otolaryngol. 1976, 82, nr 1-2, 70.
[40] G.G. Kesici, J. Otol. 2016, 11, 13.
[41] D.J. Paustenbach, B.E. Tvermoes, K.M. Unice, B.L. Finley, B.D. Kerger,
Crit. Rev. Toxicol. 2013, 43, 316.
[42] P. Apostoli, S. Catalani, A. Zaghini, A. Mariotti, L. Poliani, V. Vielmi,
F. Semeraro, S. Duse, A. Porzionato, V. Macchi, A. Padovani,
M.C. Rizzetti, R. De Caro, Exp. Toxicol. Pathol. 2013, 65, nr 6, 719.
[43] S. Hławiczka, Metale ciężkie w środowisku, Wyd. Ekonomia
i Środowisko, Białystok 2008.
[44] A. Kasperczyk, A. Prokopowicz, M. Dobrakowski, N. Pawlas,
S. Kasperczyk, Biol. Trace Elem. Res. 2012, 150, nr 1-3, 49.
[45] N. Batra, B. Nehru, M.P. Bansal, Reprod. Toxicol. 1998, 12, 535.
[46] P. Kostecka-Sochoń, E. Dąbrowska, Dent. Med. Probl. 2013, 50, nr 3,
282.
[47] H.Y. Chuang, C.H. Kuo, Y.W. Chiu, C.K. Ho, C.J. Chen, T.N. Wu, Sci.
Total Environ. 2007, 387, nr 1-3, 79.