SIGMA-NOT - PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - Największa baza artykułów technicznych online

WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE

Miesięcznik ISSN 0043-5112, e-ISSN 2449-9560 - rok powstania: 1933
Czasopismo Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP)

Rozłączniki napowietrzne SN o konstrukcji otwartej typu uchylnego i o konstrukcji zamkniętej - analiza porównawcza, zastosowanie w automatyzacji sieci podmiejskich kablowych
(ang. Open swing-type and close medium voltage switch disconnectors - comparative analysis, application in the automation suburban power grid)

Stanisław Kiszło Michał Szymański Andrzej Frącek

Streszczenie
W artykule przedstawiono różne rodzaje rozłączników napowietrznych średniego napięcia, pokazano przykładowe przebiegi graficzne cykli łączeniowych C i O. Przedstawiono analizę porównawczą łączników o konstrukcji otwartej i zamkniętej. Opisano elementy automatyki do rozłączników, sensory napięciowe i prądowe. Opisano uwarunkowania czasowe dla cykli C i O rozłączników. Przedstawiono przykłady zastosowania rozłączników w sieciach podmiejskich kablowych SN.
Słowa kluczowe: rozłączniki napowietrzne średniego napięcia, automatyka sieci SN, konstrukcje rozłączników otwarte uchylne i zamknięte, sensory prądowe i napięciowe, zdolność łączeniowa
Abstract
The article presents different types of medium voltage switch disconnectors. Diagrams of switching cycles C and O are shown. The article present also comparative analysis of open and close-type switch disconnectors, elements of automation for disconnectors, voltage and current sensors. Time conditions for C and O cycles are described. The article contains examples of switch disconnectors application in suburban medium voltage power grid.
Keywords: medium voltage switch disconnectors, automatic power grid, open swing-type and close switch disconnectors, voltage sensor, current sensor, connecting ability
Aparaty elektryczne średnich napięć SN, ze względu na zakres napięć znamionowych przemiennych, określone są umownie różnymi zakresami. Według wytycznych IEC (International Electrotechnical Commision) zakres napięć średnich obejmuje umownie napięcia powyżej 1 kV i poniżej 72,5 kV, w części zakresu wysokich napięć. W dokumentach normalizacyjnych występują różne zakresy średnich napięć. Przykładem są normy IEC i EN (European Standard) dotyczące rozłączników, wyłączników, rozdzielnic, obejmujące urządzenia o napięciach znamionowych wyższych niż 1 kV a niższych niż 52 kV. Łączniki elektroenergetyczne dzielone są ze względu na: budowę, przeznaczenie, środowisko pracy. Podział łączników ze względu na środowisko pracy obejmuje warunki pracy: wnętrzowe, napowietrzne i specjalne. Podział łączników ze względu na funkcje i przeznaczenie obejmuje: wyłączniki, reklozery, rozłączniki, wyłączniko- rozłączniki, odłączniki, styczniki, bezpieczniki, ograniczniki przepięć, uziemniki, zwierniki, łączniki prądu stałego. Urządzeniami związanymi bezpośrednio lub pośrednio z aparatami łączeniowymi są napędy służące do manewrowania w cyklach otwierania O lub zamykania C. Napędy mogą być zespolone razem z aparatami, w jednej obudowie lub oddzielnie, połączone z aparatami za pomocą cięgien o ruchu obrotowym lub posuwisto-zwrotnym. Do podstawowych łączników SN zaliczane są rozłączniki napowietrzne i wnętrzowe. Konstrukcje rozłączników uległy znacznemu rozwojowi, szczególnie po roku 2011. Konstrukcje klasyczne otwarte typu uchylnego zostały zmodernizowane. Nowe konstrukcje typu zamkniętego zostały opracowane i wprowadzone na rynek. W większości rozwiązań konstrukcyjnych rozłączników SN stosowane są komory próżniowe. Rozłączniki SN o konstrukcji otwartej i zamkniętej Zadaniem rozłączników SN jest łączenie prądów znamionowych ciągłych w cyklach C-O oraz załączanie prądów znamionowych zakłóceniowych (zwarciowych) w cyklu C, bez konieczności wyłączania tyc [...]

ZAKUP JEDNORAZOWY I DOSTĘP DO WIRTUALNEJ CZYTELNI
PRENUMERATA PAPIEROWA

Metoda płatności: Płatności elektroniczne (karta kredytowa, przelew elektroniczny)
Dostęp do publikacji - jednorazowy (płatność elektroniczna) - tylko 6,00 zł (płacisz 45% mniej niż przy płatności SMS)	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma - 1h tylko 24.60 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma - 4h tylko 43.05 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma - 12h tylko 73.80 zł	DO KOSZYKA
Metoda płatności: SMS Premium
Dostęp do publikacji - jednorazowy (płatność SMS'em) - 11,07 zł brutto (9,00 zł + VAT)	kup! (SMS)

Prenumerata

Szanowny Kliencie!
Zamów roczną prenumeratę w wersji PLUS a uzyskasz dostęp do archiwalnych publikacji tego czasopisma.
Nie zwlekaj - skorzystaj z tysięcy publikacji o najwyższym poziomie merytorycznym.

prenumerata papierowa roczna PLUS (z dostępem do archiwum e-publikacji) - tylko 516,00 zł
prenumerata papierowa roczna PLUS z 10% rabatem (umowa ciągła) - tylko 464,40 zł *)
prenumerata papierowa roczna - 426,00 zł
prenumerata papierowa półroczna - 213,00 zł
prenumerata papierowa kwartalna - 106,50 zł

okres prenumeraty:

*) Warunkiem uzyskania rabatu jest zawarcie umowy Prenumeraty Ciągłej (wzór formularza umowy do pobrania).
Po jego wydrukowaniu, wypełnieniu i podpisaniu prosimy o przesłanie umowy (w dwóch egzemplarzach) do Zakładu Kolportażu Wydawnictwa SIGMA-NOT.

Zaprenumeruj także inne czasopisma Wydawnictwa "Sigma-NOT" - przejdź na stronę fomularza zbiorczego »

Bibliografia

[1] Dembski J. 2016. Sensor prądowy czyli cewka Rogowskiego w nowej odsłonie. Smart Grids Polska, 2.
[2] Instytut Energetyki. Laboratorium Urządzeń Rozdzielczych 2017. Raport z badań nr EUR/57/STAT/17. Sprawdzenie zdolności łączeniowej - szer. TDload i TDma rozłącznika typu RPZ-24. Warszawa, listopad 2017.
[3] Kiszło S. 2013. Nowe konstrukcje elektromechanicznych rozłączników napowietrznych średniego napięcia. Rozprawa doktorska. Lublin: Politechnika Lubelska.
[4] Kiszło S. 2017. Łączniki średniego napięcia - konstrukcje, badania, eksploatacja. Monografia (na prawach rękopisu przed wydaniem), Białystok.
[5] Kiszło S. 2017. Łączniki napowietrzne SN z telesterowaniem, automatyką i pomiarami, a wskaźniki niezawodności zasilania. Wiadomości Elektrotechniczne, 5, 59-66. (DOI 10.15199/74.2017.5.13).
[6] PN-EN 62271-103:2011 Wysokonapięciowa aparatura rozdzielcza i sterownicza. Część 103: Rozłączniki o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV do 52 kV.
[7] PN-EN 62265-1:2001 Rozłączniki wysokonapięciowe. Część 1: Rozłączniki na napięcia znamionowe wyższe niż 1 kV i niższe niż 52 kV.
[8] http://www.abb.com/products/voltagesensors/currentsensors/combinedsensors/
[9] http://www.iezd.pl/katalog_produktow/
[10] http://www.schneider-electric.pl.dokumentFlite/
[11] http://www.softin.com.pl/my_product/szn/
[12] http://www.zelisko.at/en/products/energy/sensors/

INNE PUBLIKACJE W TYM ZESZYCIE

Aktualne potrzeby eksploatacyjne sieci i urządzeń SN- nowe zadania zespołów automatyki zabezpieczeniowej - DOI:10.15199/74.2018.5.3

Dariusz Sajewicz Mariusz Radziszewski

Zakłócenia w systemie elektroenergetycznym to niekorzystny stan pracy, charakteryzujący się powstaniem warunków uniemożliwiających normalną pracę poszczególnych urządzeń wytwórczych, przesyłowo-rozdzielczych oraz po stronie odbiorców finalnych (przemysł). Zagrożenia to jedno z rodzajów zakłóceń, które mogą być czasowo tolerowane, jednak powinny być sygnalizowane obsłudze w celu usunięcia przyczyny zagrożenia przed upływem dopuszczalnego czasu trwania zakłócenia. Mogą to być np.: przeciążenia ruchowe, zmiany parametrów jakościowych dostarczanej energii elektrycznej, zjawisko ferrorezonansu. Znajomość zjawisk zachodzących podczas zakłóceń w systemie elektroenergetycznym uświadamia sens stosowania elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej oraz umożliwia zrozumienie wzajemnych powiązań pomiędzy urządzeniem zabezpieczającym a chronionym obiektem. Podstawowe funkcje elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej to: eliminowanie zakłóceń (funkcja realizowana przez automatykę zabezpieczeniową), zapewnienie odpowiednich parametrów dostarczanej energii (realizowane przez automatykę regulacyjną) oraz utrzymanie ciągłości dostawy energii (dzięki automatyce łączeniowej). Najnowsza generacja urządzeń elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej pozwala znacznie poszerzyć dostęp i wiedzę o bieżącym stanie chronionego obiektu przez diagnostykę aparatury łączeniowej (wyłączniki mocy) jak też chronionych obiektów (silników, transformatorów, linii), kontrolne pomiary energii, mocy i innych parametrów pomocnych w bilansowaniu energii oraz rejestrację i analizę jakości energii elektrycznej. W artykule przedstawiono zagrożenia występujące w pracy sieci i urządzeń SN w postaci: przeciążeń ruchowych, pogorszenia parametrów jakościowych energii elektrycznej w wyniku występowania wyższych harmonicznych oraz zjawiska ferrorezonansu. Omówiono przyczyny występowania i skutki tych zagrożeń dla chronionych obiektów oraz zaproponowano śro więcej »

AUTOMATICON 2018 Automatyka, Pomiary, Elektronika

Krzysztof Woliński

W dniach od 20 do 23 marca 2018 r. w Warszawskim Centrum EXPO XXI odbyły się XXIV Międzynarodowe Targi Automatyki i Pomiarów. Organizatorami targów były: Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP oraz MVM. Patronat honorowy sprawowali: Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, M więcej »

Chcesz efektywnego energetycznie centrum danych? Zbuduj je pod wodą

Cutler B., Fowers S., Kramer J., Peterson E.: Want an Energy-Efficient Data Center? Build It Underwater. Microsoft wants to submerge data centers to keep them cool and to harvest energy from the sea. IEEE Spectrum 2017 March. Opracował - Witold Bobrowski. Gdy Sean James, który pracuje w centrum danych Microsoftu, zasugerował, że firma szuka farmy serwerów w całości pod wodą, jego koledzy nieco wątpili. Ale dla Jamesa, który wcześniej służył na pokładzie łodzi podwodnej dla US Navy, centra danych pod falami - mają sens. Ta taktyka, twierdził, może nie tylko ograniczyć koszty chłodzenia maszyn, które są ogromnym wydatkiem dla wielu centrów danych operatorów, ale może również zmniejszyć koszty budowy, ułatwić zasilanie tych urządzeń z odnawialnych źródeł energii, a nawet poprawić ich wydajność. Wraz z Toddem Rawlingsem, innym inżynierem Microsoftu, James stworzył białą księgę promującą ideę. To pokazywało, jak budowa podwodnych centrów danych może wpomóc Microsoft i innych dostawców. W wielu innych dużych firmach takie pomysły mogły nie zostać zrealizowane. Ale naukowcy Microsoft mają doświadczenie w rozwiązywaniu problemów o dużym znaczeniu dla firmy, nawet jeśli sięga to daleko poza podstawową wiedzę Microsoftu. Kluczem do sukcesu jest tworzenie zespołów inżynierskich z pracowników firmy Microsoft z kolegami z firm partnerskich. W sierpniu 2014 r., zespół zajmujący się realizacją pomysłów Jamesa, rozpoczął pracę nad projektem "Natick", nazwanym tak bez konkretnego powodu, innego niż to iż grupa badawcza lubiła nazywać projekty wg miast w stanie Massachusetts. I zaledwie 12 miesięcy później, powstał prototyp urządzenia obsługującego dane pod Pacyfikiem. Projekt "Natick" miał wiele przeszkód do pokonania. Pierwszą z nich było oczywiście utrzymanie suchości wewnątrz dużego stalowego pojemnika. Inny problem stanowiło chłodzenie serwerów otaczającą wodą morską. W końcu pojawiła się kwestia tego, jak radzić sobie z więcej »

Elektrometal Energetyka - kompleksowy dostawca usług dla elektroenergetyki

Adam Gawłowski

Jednym z wyznaczników nowoczesnej firmy jest reagowanie na nowe rozwiązania i możliwości. Dzięki temu pojęcie innowacyjności ma bezpośrednie zastosowanie w produktach i usługach, z których korzystają z zadowoleniem jej klienci. Polska myśl techniczna w dziedzinie automatyki zabezpieczeniowej, aparatury rozdzielczej i łączeniowej jest już na zaawansowanym poziomie. W porównaniu z firmami o podobnym profilu produkcyjnym, ale kapitale zagranicznym, polskie spółki takie jak Elektrometal Energetyka mają ofertę tożsamą pod względem technicznym w danej grupie urządzeń. Przewagą konkurencyjną w stosunku do zagranicznych koncernów jest z pewnością duża elastyczność, przyjazna reakcja na zgłaszane problemy i uwagi dotyczące pracy urządzeń, konstruowanie urządzeń o intuicyjnej obsłudze, szybki serwis, krótkie czasy dostaw. Na przestrzeni ostatnich kilku lat spółka Elektrometal Energetyka udowodniła, że potrafi wpisać się w trend rozwoju polskiej energetyki zawodowej i przemysłowej. Nowoczesne produkty więcej »

LUDZIE POLSKIEJ ELEKTRYKI - Doc. dr inż. Jan Andrzej Strojny (1933-2017)

Jan Strzałka

Doc. dr inż. Jan Andrzej Strojny urodził się 21 czerwca 1933 r. we Lwowie. Jego rodzice to Tadeusz Strojny i Mieczysława Kamila z domu Mildner. Ojciec był nauczycielem fizyki (przed wojną we Lwowie, a po wojnie w Krakowie m.in. w I Liceum Ogólnokształcącym im. Nowodworskiego), a matka nauczycielką szkoły podstawowej, następnie poświęciła się prowadzeniu domu. Po ukończeniu szkoły podstawowej i liceum ogólnokształcącego kol. Jan Andrzej Strojny rozpoczął studia wyższe w 1951 r. na Politechnice Wrocławskiej, ukończył je w roku 1956 na Wydziale Elektryfikacji Górnictwa i Hutnictwa Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. W roku 1956 rozpoczął pracę w AGH w Katedrze Urządzeń Sieci Elektrycznych pod kierunkiem prof. Stanisława Bladowskiego. W roku 1965 uzyskał tytuł doktora nauk technicznych, w roku 1971 został mianowany docentem. W latach 1972-1989 był kierownikiem Zakładu Technologii Urządzeń Elektroenergetycznych. W kadencji 1975-1978 był prodziekanem Wydziału Elektrotechniki Górniczej i Hutniczej AGH. W latach 1978-1982 był zastępcą dyrektora, a w latach 1982-1984 dyrektorem Instytutu Elektroenergetyki AGH. Był promotorem czterech prac doktorskich oraz recenzentem kilkunastu. Jest autorem wielu prac naukowych i publikacji z zakresu elektroenergetyki, głównie w dziedzinie kondensatorów do kompensacji mo więcej »

Nowoczesne metody układania kabli elektroenergetycznych - DOI:10.15199/74.2018.5.5

Lesław Kwidziński

Zmiany w różnych obszarach naszego życia są nieuniknione, wynikają z potrzeb, aspiracji lub z konieczności. W czasie, gdy stawiamy sobie wyzwanie zdecydowanego zwiększenia udziału linii kablowych w sieciach energetycznych średniego napięcia, w tym w obszarze leśnym, jesteśmy przekonani, że musi nastąpić również rewolucja w metodach układania kabli energetycznych. Przyczyny wdrażania innowacyjnych metod Odpowiedź na pytanie, dlaczego powinny nastąpić zmiany, można znaleźć w danych statystycznych "Rocznika Demograficznego 2017" oraz "Atlasu demograficznego Polski" wydanego w listopadzie 2017 r. przez Główny Urząd Statystyczny. W roku 2016 ludność w Polsce wynosiła 38 433 tys., w tym w wieku produkcyjnym 23 768 tys. Mediana wieku ludności wynosiła nieco ponad 40 lat. GUS przewiduje, że w 2030 r. będzie nas o ponad 1 mln mieszkańców mniej, czyli ok 37 185 tys. Z analizy wykresów można stwierdzić, że liczba ludności w wieku produkcyjnym spadnie niestety o ponad 2 mln, a mediana wieku ludności wzrośnie do ponad 46 lat. Brak pracowników oraz przewidywane zmiany w prawie pracy spowodują znaczne zwiększenie kosztów pracy. Pracownicy w sposób naturalny będą przesuwać się do segmentu usług najlepiej opłacanych. W związku z tym koszt pracy w zakresie usług budowlanych w energetyce będzie również szybko rosnąć i trend ten jest już nieodwracalny. W przyszłości nie tylko wysoki koszt, ale przede wszystkim brak wykwalifikowanych pracowników spowoduje, że będzie trzeba wprowadzać innowacyjne technologie, m.in. takie jak mechaniczne układanie kabli energetycznych metodą płużenia. Metoda płużenia - bariery do usunięcia Mechaniczne układanie kabli energetycznych metodą płużenia, czyli metodą bezwykopową, można podzielić na dwa rodzaje ze względu na wykorzystywane maszyny - metoda płużenia pługiem wibracyjnym i pługiem ciągnionym. Metody te stosowane z różnym powodzeniem w wielu krajach, w Polsce prawie w ogóle, z wyjątkiem instalacji dla farm więcej »

Pierwsza w Polsce rozbudowa istniejącej rozdzielnicy 110 kV GIS o pola innego producenta, gwarantująca pełną kompatybilność i funkcjonalność pracy rozdzielnicy - DOI:10.15199/74.2018.5.6

Zbigniew Janiak Edwin Jęchorek

Historia pierwszej polskiej rozdzielnicy GIS zaczęła się pod koniec lutego 2010 r. Na spotkaniu strategicznym kierownictwa ELEKTROBUDOWY SA zapadła wówczas decyzja o zaprojektowaniu rozdzielnicy wysokiego napięcia w izolacji gazowej SF6. Jak to się zaczęło, czyli początki GIS-a w ELEKTROBUDOWIE SA We wrześniu 2010 r. powstało Biuro Rozwoju Projektów Strategicznych na potrzeby projektu i realizacji rozdzielnicy GIS. Prototyp pola rozdzielnicy GIS został zaprezentowany we wrześniu 2011 r. na Targach Bielskich (ENERGETAB 2011). Pierwsza komercyjna rozdzielnica GIS została dostarczona na stację elektroenergetyczną 110/15 kV RPZ 11 Białystok w grudniu 2013 r., a w maju 2014 r. stacja wraz z rozdzielnicą GIS została odebrana i załączona do pracy. W tym miejscu należą się szczególne podziękowania przedstawicielom PGE Dystrybucja Oddział Białystok za pomoc i wyrozumiałość w procesie wdrożenia i uruchomienia pierwszej polskiej rozdzielnicy wnętrzowej 110 kV w izolacji gazowej. Od tego momentu ruszyły sukcesywne dostawy pól rozdzielni GIS do klientów. Wraz z dostawami pól ruszyła produkcja i dostawa opracowanych w ELEKTROBUDOWIE SA szynoprzewodów w izolacji gazowej SF6 (szynoprzewody GIL). Aktualnie wyprodukowano i dostarczono 79 pól rozdzielni GIS i ponad 190 metrów szynoprz więcej »

Propozycja modyfikacji zasad pomiaru napięć rażeniowych przy słupach linii napowietrznych - DOI:10.15199/74.2018.5.8

Witold Hoppel

Pomiar napięcia dotykowego rażeniowego jest najpewniejszym kryterium oceny środków ochrony przeciwporażeniowej przy uszkodzeniu w urządzeniach elektrycznych o napięciu znamionowym powyżej 1 kV. To założenie dotyczy także oceny wspomnianych środków przy słupach linii napowietrznych o napięciu 110 kV i wyższym oraz linii średnich napięć w sieciach z punktem neutralnym uziemionym przez rezystor. Nie wymieniono wyżej słupów linii napowietrznych w sieciach o izolowanym punkcie neutralnym ani w sieciach skompensowanych, ponieważ norma PN-EN 50341-1:2013 [8] dopuszcza w nich przekroczenie dopuszczalnych napięć dotykowych, pod warunkiem zastosowania zabezpieczeń ziemnozwarciowych powodujących pewne wyłączenie zwarcia doziemnego. Ta kwestia była dokładnie omówiona w publikacji [2]. Niniejszy artykuł został wywołany dwiema wątpliwościami: - Jak oceniać zagrożenie porażeniowe przy słupach przewodzących pokrytych atestowanymi powłokami elektroizolacyjnymi? - Dlaczego przy projektowaniu uziemień slupów rozróżnia się miejsca, w których ludzie przebywają w obuwiu i takie, gdzie mogą przebywać boso, a następnie pomiary sprawdzające stan ochrony wykonuje się wszędzie jednakowo, bez uwzględnienia wspomnianej okoliczności? Autor uważa, że wymagania w zakresie ochrony przeciwporażeniowej przy uszkodzeniu w przypadku słupów linii napowietrznych są niepotrzebnie zaostrzane. Przez dziesiątki lat w Polsce nie zdarzył się żaden wypadek porażenia przy słupie linii o dowolnym napięciu, jeśli zwarcie doziemne zostało wyłączone przez zabezpieczenia. To stwierdzenie dotyczy wszelkich linii o napięciu powyżej 1 kV. Stąd pojawia się potrzeba takiej interpretacji norm - w zgodności z ich zapisami - aby nie przesadzać z ostrością wymagań. W niniejszym artykule nie są poruszane problemy związane z wymuszaniem przepływu prądu uziomowego na potrzeby pomiaru napięć rażeniowych, co stanowi osobny ciekawy problem. W treści artykułu ważną kwestią jest właściwa wa więcej »

Seminarium szkoleniowe kadry inżynieryjno-technicznej "Nowoczesne technologie w stacjach i sieciach elektroenergetycznych"

Krzysztof Woliński

Komisja Szkoleniowa Oddziału Białostockiego SEP zorganizowała 28 marca 2018 r. spotkanie kadry inżynieryjno-technicznej poświęcone nowościom technicznym w budowie urządzeń stosowanych w rozdzielniach średniego napięcia i sieciach elektroenergetycznych. Obrady odbyły się Domu Technika NOT w Białymstoku. W seminarium uczestniczyło ponad 80 osób, więcej »

System monitorowania transformatorów oparty na IEC 61850

Daniel Stieneke

Transformatory są centralnym punktem systemu rozdziału i przesyłu energii elektrycznej, dlatego w celu zapewnienia ich sprawnego funkcjonowania muszą być one w dobrym stanie. Opłacalne rozwiązanie dla nowych i istniejących systemów Awaria może mieć poważne konsekwencje - spowoduje przeciążenie segmentów sieci, które mogą prowadzić do rozległych awarii zasilania i przestojów produkcyjnych. Całkowite uszkodzenie izolacji może doprowadzić do poważnych obrażeń ciała i szkód materialnych. Nieprzerwane zasilanie można zapewnić tylko wtedy, gdy transformatory działają niezawodnie. Jednak komponenty zwykle są używane od dziesięcioleci, nieuchronnie poddawane są procesom starzenia i zużycia. Wymiana komponentów po upływie pewnego okresu funkcjonowania jako środek zapobiegawczy nie wydaje się być opłacalnym rozwiązaniem, gdyż zwykle wiąże się z wysokimi kosztami. Ponadto, szybkość i zakres procesu starzenia się w znacznym stopniu zależy od trybu pracy transformatora i warunków środowiska, w których jest on użytkowany. Firma Phoenix Contact opracowała bardzo efektywne i kosztowo kompleksowe rozwiązanie dla transformatorów, które zapewnia ich stabilne utrzymanie. Ciągła kontrola podstawowego poziomu napełnienia transformatora Zarówno w Niemczech, jak i w Polsce transformatory są zazwyczaj wykorzystywane dla trzech poziomów napięć: 110 kV, 220 kV i 380 kV. Transformatory sieci dystrybucyjnej o poziomie napięcia 110 kV zwykle dostarczają znacznie mniej odczytów pomiarowych, a co za tym więcej »

U progu rewolucji w podejściu do uziemień w energetyce - czyli jak czynnik czysto biznesowy wymusza zmiany w podejściu do rozumienia istoty uziemień - DOI:10.15199/74.2018.5.4

Janusz Budniok

Doświadczenia wieku XIX i XX to dobór systemów uziemiających do potrzeb metodą prób i błędów. W początkowej fazie rozwoju energetyki (XIX w. i pierwsze dekady XX w.) uziemienia wykonywano ze stali czarnej. Drugim używanym materiałem była czysta miedź. Pierwsze pokrycia przewodnika stalowego podwyższające odporność na korozję pojawiły się w pierwszej połowie XIX w., a upowszechnienie procesu cynkowania przez rewolucyjną zmianę technologiczną zaproponowaną przez prof. Tadeusza Sendzimira w latach 20. XX w. wzmocniło trend zabezpieczania stali czarnej za pomocą powłoki cynkowej. Różnice w czasie eksploatacji stali czarnej a stali ocynkowanej pokazują, jak ważnym parametrem w eksploatacji części uziemiających jest trwałość produktu i odporność na degradację podczas eksploatacji. Wybrany kierunek podwyższania odporności korozyjnej dał impuls do poszukiwania jeszcze innych pokryć zabezpieczających przewodniki. I tak, stosowano i stosuje się do dziś cynkowanie ogniowe, elektrolityczne czy termodyfuzyjne. Cynkowanie elektrolityczne i termodyfuzyjne ze względu na cienką pokrywę cynku nie są rekomendowane na uziemienia. Stosuje się także miedziowanie elektrolityczne i zbiera się doświadczenia w miedziowaniu ogniowym. Innym używanym pokryciem zwiększającym odporność na korozję przewodnika rodzimego wykonanego z miedzi - jest cynowanie lub srebrzenie. Technologie te nie mają bezpośredniego zastosowania w uziemieniach. Na rynku europejskim można znaleźć również poprawną technicznie stal ołowiowaną, jednak rygorystyczne zapisy dotyczące ochrony środowiska wykluczają możliwość jej użycia. Na uziemienia zaczęto stosować również stale z rodziny nierdzewnych z dużą zawartością c więcej »

Wielofunkcyjny tester urządzeń stacyjnych

CPC 100 firmy OMICRON jest wielofunkcyjnym testerem służącym do prac uruchomieniowych i serwisowania urządzeń na stacji. Zastępuje on kilka pojedynczych testerów, redukując koszty transportu, szkoleń jak również minimalizuje czas testów. Rozwiązanie wszystko w jednym Wszechstronny tester CPC 100 może być praktycznie stosowany do wielu standardowych i diagnostycznych testów różnych urządzeń elektrycznych, tj. transformatorów mocy, przekładników prądowych i napięciowych, wyłączników, rozdzielni, maszyn wirujących, systemów uziemień, jak również kabli i linii napowietrznych. Ab więcej »

Współpraca prosumenckich układów OZE z lokalnymi instalacjami elektrycznymi w świetle procesów normalizacyjnych i rozwoju technologii smart - DOI:10.15199/74.2018.5.1

Marcin A. Sulkowski

Zagadnienia związane z poprawą efektywności energetycznej użytkowania energii są bardzo istotne. Wynika to z troski o środowisko naturalne, jak i możliwości wyczerpania dotychczasowych pierwotnych źródeł energii. Dlatego też, w ciągu ostatnich kilku lat, duży nacisk kładzie się na rozwój energetyki prosumenckiej, opartej na niewielkich instalacjach OZE. Przy czym w początkowym okresie rozwoju energetyki prosumenckiej brakowało aktów prawnych regulujących zasady współpracy owych instalacji z lokalnymi systemami energetycznymi, jak i dokładnych wytycznych w zakresie bezpieczeństwa użytkowania mikroinstalacji OZE w obiektach budowlanych. Problem ten nie dotyczył jednak tylko naszego kraju, ale także był widoczny w wielu państwach europejskich, w których rozwój instalacji prosumenckich w ostatnich latach odbywał się bardzo dynamicznie. Uregulowanie prawne oraz wytyczne dotyczące kwestii bezpieczeństwa są bardzo istotne, gdyż mikroinstalacje OZE są eksploatowane często w obiektach, w których brakuje stałego nadzoru osób wykwalifikowanych lub poinstruowanych. A punktem ich przyłączenia do systemu dystrybucyjnego są elektroenergetyczne sieci niskiego napięcia, w których aktualnie nie ma możliwości sterowania parametrami sieci w czasie rzeczywistym. Powoduje to powstawanie dodatkowych zagrożeń zarówno w aspekcie użytkowania instalacji OZE w obiektach, jak i w sieciach elektroenergetycznych nn. Sposoby współpracy mikroinstalacji prosumenckich z sieciami dystrybucyjnymi Problem braku regulacji prawnych w zakresie instalacji OZE przyłączanych do sieci elektroenergetycznych niskich napięć został zauważony także na poziomie międzynarodowym. Skutkiem tego są prace normalizacyjne nad projektem normy IEC 60364-8-2 Instalacje elektryczne niskiego napięcia. Część 8-2 Prosumenckie instalacje niskiego napięcia (Prosuming low -voltage electrical installations) [1]. Aktualnie znajdują się one na ostatnim etapie prac legislacyjnym, a planowany te więcej »

WYDAWNICTWA

Termomodernizacja budynków Krzysztof Kasperkiewicz: Termomodernizacja budynków. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.We Wprowadzeniu Autor napisał: Niniejsza książka jest poświęcona ocenie efektów energetycznych zabiegów termomodernizacyjnych przeprowadzanych w użytkowanych budynkach, przy czym skoncentrowano się głównie na ocenie możliwości ograniczenia zużycia ciepła do ogrzewania budynku. Podjęto w niej próbę wyjaśnienia przyczyn niewielkich efektów energetycznych tych działań w skali globalnej, jakie przyniosła dotychczasowa termomodernizacja budynków w Polsce oraz wskazania działań, które należy podjąć aby efekty te zwiększyć. Książka jest przeznaczona dla specjalistów: zajmujących się projektowaniem przedsięwzięć termomodernizacyjnych, audytorów energetycznych, studentów wyższych uczelni więcej »

Zabezpieczenie nadrzędne rozdzielni średniego napięcia - DOI:10.15199/74.2018.5.7

Marcin Lizer Błażej Sobczak

W przypadku sieci rozdzielczych średniego napięcia, promieniowy, jednokierunkowy charakter przepływu mocy w tego typu sieciach pozwalał na realizację układów elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej tego typu sieci, na podstawie stosunkowo prostych kryteriów prądowych oraz zerowoprądowych. Konwencjonalne rozwiązania zabezpieczeń od skutków zwarć międzyfazowych w sieciach rozdzielczych średniego napięcia W sieciach takich bezpieczeństwo działania zwłocznych zabezpieczeń od skutków zwarć międzyfazowych (51) osiągane jest na zasadzie odstrojenia się ze współczynnikiem bezpieczeństwa kb = 1,2-1,5 od występujących w danym ciągu sieciowym prądów ruchowych. Czułość działania zabezpieczeń (51) sprawdzana jest dzięki porównaniu nastawienia prądu rozruchowego z minimalnym prądem zwarcia na końcu zabezpieczanego odcinka sieci. Zazwyczaj wymagane jest osiągnięcie w ten sposób współczynnika czułości na poziomie kc = 1,2-2. Czasy zwłoki działania zabezpieczeń (51) muszą być zestopniowane, aby możliwe było zachowanie selektywności działania. Zastosowanie niskich nastawień prądów rozruchowych i stopniowania czasów działania zabezpieczeń (51) pozwala realizować zdalne rezerwowanie się tych zabezpieczeń w ciągu liniowym zgodnie z rys. 1. Na przedstawionym schemacie (rys. 1) nastawienia prądów rozruchowych zabezpieczeń nadprądowych zwłocznych sieci promieniowej SN zostały skoordynowane w taki sposób, aby utrzymane zostało bezpieczeństwo pracy sieci (prądy rozruchowe odstrojone od występujących prądów obciążenia poszczególnych elementów sieci ze współczynnikiem bezpieczeństwa kb ≈ 1,2) ale jednocześnie, aby zabezpieczenia rezerwowały się wzajemnie w możliwie szerokim zakresie, z zachowaniem wymaganej czułości wykrywania zwarć. Przy tak przyjętych wymaganiach i nastawieniach, analizowane minimalne zwarcie dwufazowe zostanie wykryte przez zabezpieczenia (51) ujęte na rys. 1 czerwonym prostokątem, przy zachowaniu współczynnika czu więcej »

Zastosowanie filtrów aktywnych w sieciach przemysłowych - DOI:10.15199/74.2018.5.2

Grzegorz Hołdyński Zbigniew Skibko Radosław Wiśniewski

Coraz więcej urządzeń przemysłowych oraz użytku domowego wyposażonych jest w obwody energoelektroniczne, które zapewniają nie tylko prawidłową pracę danego urządzenia ale również pozwalają na ograniczenie zużycia energii elektrycznej. Najczęściej są to urządzenia o charakterystykach nieliniowych, przez co wprowadzają do sieci elektrycznej zakłócenia w postaci wyższych harmonicznych, przy czym harmoniczną nazywa się składową przebiegu (np. sinusoidalnego) o częstotliwości, która jest całkowitą krotnością częstotliwości podstawowej. W celu określenia zawartości wyższych harmonicznych prądu przebiegu odkształconego, stosuje się współczynnik THDI (total harmonic distortion), zdefiniowany jako stosunek wartości skutecznej wyższych harmonicznych sygnału do wartości skutecznej harmonicznej podstawowej. Zazwyczaj jest on podawany w procentach. Wartość współczynnika określającego odkształcenie prądu opisuje więc zależność [1, 3, 8] gdzie: Ih - wartość skuteczna h-tej harmonicznej prądu, I1 - wartość skuteczna podstawowej harmonicznej prądu. Wartość współczynnika określającego odkształcenie napięcia (THDU) wyznacza się w sposób analogiczny. Odkształcony prąd, wynikający z pracy odbiorników nieliniowych, powoduje zniekształ- 100 1 2 2 = = I I THD h h I cenia przebiegu napięcia zasilającego. Ma to nie tylko negatywny wpływ na prawidłową pracę urządzeń, ale powoduje również wzrost strat mocy i energii elektrycznej [5-7]. Według przeprowadzonych badań, obecność wyższych harmonicznych w prądzie obciążenia powoduje dodatkowy przyrost wartości temperatury występującej w kablach (przewodach) zasilających nawet do 5°C. Przyjmuje się, że długotrwałe utrzymywanie się temperatury przewodu wyższej o 8°C od temperatury dopuszczalnej długotrwale skraca żywotność materiału izolacyjnego nawet o połowę. W skrajnych przypad więcej »

Zespół ekspertów Stowarzyszenia Elektryków Polskich - 44 ekspertów z 27 dziedzin elektryki

Janusz M. Kowalski

Stowarzyszenie Elektryków Polskich (SEP) to największe i jedno z najstarszych (w 2019 r. świętować będzie 100-lecie powstania) stowarzyszenie naukowo-techniczne sfederowane w Naczelnej Organizacji Technicznej. Stowarzyszenie zrzesza: przedstawicieli nauki i gospodarki, przedsiębiorców i pracowników z obszaru elektroniki, elektrotechniki, energetyki i elektroenergetyki, informatyki i telekomunikacji, radiotechniki, optoelektroniki, bioniki, automatyki i robotyki oraz więcej »