Nowoczesne systemy automatyki integrują instalacje elektryczne stosowane w domach. Jako główną zaletę takich rozwiązań wymienia się przede wszystkim oszczędności energii. Z tego powodu systemy inteligentnego budynku są coraz częściej wykorzystywane nie tylko w nowoczesnych domach, lecz także w obiektach handlowych i przemysłowych.Dzięki systemom automatyki budynkowej BMS (ang. Building Management System) największe korzyści zyskuje się poprzez odpowiednie sterowanie ogrzewaniem i klimatyzacją w budynku. Chodzi tutaj o podział domu na strefy grzewcze. W każdej z nich temperatura sterowana jest oddzielnie. W pomieszczeniach, w których użytkownicy nie przebywają, system w sposób automatyczny obniży temperaturę o kilka stopni Celsjusza. Praktycy szacują, że w typowej instalacji grzewczej straty energii w dużej mierze wynikają ze zbędnego ogrzewania pomieszczeń. Przykładowo, obniżenie temperatury grzania o 1 ºC zapewni oszczędności w ogrzewaniu wynoszące 6-10%. W odniesieniu do klimatyzacji oszczędności energii mogą być jeszcze większe. Integracja systemów Za podstawową funkcję inteligentnego budynku uznaje się integrowanie systemów z obszarów, które są monitorowane. W zależności od funkcjonalności oraz przeznaczenia systemu integrowaniu podlega wiele aspektów funkcjonowania budynku, takich jak: system sterowania oddymianiem pożarowym, sterowanie i monitorowanie klap przeciwpożarowych, system kontroli dostępu, system pogodowy, urządzenia audio-wizualne, a także ochrona przeciwpożarowa oraz sterowanie wentylacją, klimatyzacją i fi ltracją w oparciu o parametry jakości powietrza, tj. zawartość dwutlenku węgla i wilgotność. Systemy BMS mogą integrować również system zasilania UPS, sterowanie ogrzewaniem, sieć teleinformatyczną, a także sterowanie oświetleniem wewnętrznym i zewnętrznym w zależności od stanu obecności osób w pomieszczeniach oraz ruchu, w oparciu o natężenie światła itp. Ponadto inte więcej »

Według wstępnych danych w styczniu 2018 r. zarówno ceny produkcji sprzedanej przemysłu, jak i produkcji budowlano-montażowej były o 0,1% wyższe w porównaniu z grudniem 2017 r. i o 0,2% wyższe niż przed rokiem. W styczniu 2018 r. ceny urządzeń elektrycznych wzrosły o 0,2%, a spadły w sekcji wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną o 0,3% - w porównaniu z grudniem 2017 r. W styczniu 2018 r. ceny urządzeń elektrycznych były o 1,2% niższe niż przed rokiem.Ceny wybranych materiałów elektrycznych Ceny materiałów to średnie krajowe ceny nabycia materiałów, tj. łącznie z kosztami ich zakupu. Nazwa materiału Jm Średnia cena z kosztami zakupu [zł]* Zmiana do poprz. m-ca [%] Łącznik uniwersalny 3-segmentowy ŁK-15/3 15 A 500 V szt. 46,06 0,5 Rozdzielni więcej »

Firma Schneider Electric wdrożyła system automatyki budynkowej EcoStruxure Building w jednej z największych polskich inwestycji w obszarze badań i rozwoju - Centrum Zaawansowanych Materiałów i Technologii CEZAMAT. Dzięki temu administrator Centrum może zarządzać obiektem w sposób bezpieczny i efektywny.Misją CEZAMAT-u jest utworzenie interdyscyplinarnej platformy w więcej »

Coraz częściej maszyna elektryczna jako samodzielna jednostka przestaje pełnić podstawową rolę w napędzie elektrycznym. Staje się natomiast elementem wykonawczym, który może być sterowany za pomocą odpowiednich mikroprocesorowych układów. Większość małych maszyn może współpracować ze sterownikami, dzięki którym można uzyskać właściwe parametry pracy układu napędowego.Duże znaczenie w rozwoju mikromaszyn miało zastosowanie do ich budowy magnesów trwałych o wysokim stopniu namagnesowania. Magnesy takie wykorzystano do budowy wirników w silnikach elektrycznych, dzięki czemu zdecydowanie poprawiono jakość i niezawodność tych urządzeń, umożliwiając wyeliminowanie najsłabszego ogniwa, jakim były komutatory ze szczotkami węglowymi. W ten sposób powstały siniki bezszczotkowe BLDC (ang. BrushLess Direct -Current motor), których spectrum zastosowań jest bardzo szerokie i obejmuje m.in.: napędy CD, DVD, napędy dysków twardych, pojazdy o napędzie elektrycznym, wentylatory komputerowe, urządzenia, w których iskrzenie na szczotkach mogłoby doprowadzić do wywołania ognia czy wybuchu. Użycie silnika BLDC może być trafnym wyborem w przypadkach, gdy wymagany jest ruch kontrolowany oraz duża sprawność i niezawodność. Maszyny i mikromaszyny elektryczne specjalnego zastosowania w układach automatyki, robotyki czy mechatroniki zwane są elektromechanicznymi elementami automatyki (w skrócie e.m.a). W układach automatyki i mechatroniki stosowane są m.in.: ? silniki synchroniczne z magnesami trwałymi, ? silniki wykonawcze DC z magnesami trwałymi, ? silniki indukcyjne dwufazowe wykonawcze, ? transformatory położenia kątowego, ? selsyny, ? enkodery, ? silniki z wirnikiem tarczowym, ? prądnice tachometryczne. Silniki synchroniczne z magnesami trwałymi Do tej grupy maszyn elektrycznych zalicza się silniki reluktancyjne, silniki SRM (ang. Switched Reluctance Motor), histerezowe, reduktorowe z toczącym się wirnikiem oraz silniki krokowe o więcej »

elastyczne kanały kablowe CABLEFIX produkowane przez fi rmę Saint Genis to elastyczne, samoprzylepne i eleganckie kanały kablowe umożliwiające w prosty i szybki sposób doprowadzenie zasilania lub mediów audiowizualnych, teleinformatycznych do stanowiska pracy lub wszędzie tam, gdzie jest to przydatne. Zastosowanie elastycznej i otwartej konstrukcji górnej części kanału, przypominającej zamek błyskawiczny, pozwala szybko i pewnie umieścić przewód w kanale. Dzięki nieco twardszej i stabilnej dolnej części rynienki uzyskujemy pewność solidnego i szybkiego montażu nawet na nierównej powierzchni, a wszystko bez wiercenia, bałaganu i montażu, jak w przypadku standardowych koryt. Kolejną zaletą tego rozwiązania jest znacznie mniejsza, dopasowana do instalowanych przewodów, estetyczna for więcej »

Profesjonalista odgrywa istotną rolę podczas wyboru marki gniazd i łączników - wynika z raportu Instytutu Keralla Research, który badał fi rmy elektroinstalacyjne montujące markowy osprzęt.Z badania Keralla Research wynika, że podczas zakupu gniazd i łączników jedynie 9% elektryków bierze pod uwagę opinie klienta. Pozostałe 91% zawodowców polega wyłącznie na swoich preferencjach, szczególnie gdy dotyc więcej »

Oświetlenie obiektów przemysłowych obejmuje bardzo zróżnicowany obszar budownictwa. Są to zarówno budynki, jak i tereny otwarte. Z tego względu w niniejszym tekście przedstawiono tylko zasady ogólne - wspólne dla wielu zastosowań w oświetleniu wnętrz.Przepisy Ustawa - Prawo budowlane [1] nie zawiera postanowień ukierunkowanych na ten obszar budownictwa. Świadczy o tym treść art. 5 zawierającego zasady projektowania, budowy i użytkowania obiektów budowlanych. W artykule tym większość zapisów dotyczy budownictwa mieszkaniowego i użyteczności publicznej. Podobnie sformułowane są zapisy w rozdziale 8 rozporządzenia dotyczącego warunków technicznych dla budynków [2]. Generalnie w przepisach brak konkretnych zaleceń dotyczących oświetlenia podstawowego, natomiast znajdują sie tam zalecenia dotyczące oświetlenia awaryjnego, ale również ukierunkowane na budownictwo mieszkalne i obiekty użyteczności publicznej. Brakuje jednak sprecyzowanych zapisów dla budownictwa przemysłowego. Normy Konkretne zalecenia dotyczące wszystkich obszarów budownictwa znajdują się natomiast w Polskich Normach. Wymagania dla oświetlenia wnętrz obiektów przemysłowych zawiera pierwsza część normy o numerze 12464 [3], natomiast dla terenów zewnętrznych określone wartości parametrów zawarto w części drugiej [4]. Tylko część pierwsza normy przywołana jest we wspomnianym rozporządzeniu [2]. Jest ona dostępna w polskiej wersji językowej. Druga część występuje w dwu wersjach, przy czym formalnie wersja angielska zastąpiła wersję wydaną wcześniej w języku polskim. Norma dla wnętrz zawiera wymagania oświetlenia większości miejsc pracy z uwzględnieniem bezpieczeństwa i zdrowia pracowników. Norma nie zawiera jednak konkretnych rozwiązań ani nie ogranicza swobody projektantów w stosowaniu nowych technik oraz innowacyjnych rozwiązań oświetleniowych. W normie podkreślono, że oświetlenie wnętrz może być wytworzone poprzez światło dzienn więcej »

Warunki występujące w trakcie eksploatacji urządzeń oświetleniowych, w tym zakres i częstotliwość zabiegów konserwacyjnych, są ściśle związane z procesem projektowania. Stosowany w obliczeniach rozkładu natężenia oświetlenia współczynnik utrzymania powinien być dobierany do harmonogramu i zakresu prac konserwatorskich oraz metodyki wymiany źródeł światła. Dlatego nieodłączną częścią dokumentacji projektowej powinien być plan konserwacji.Wskazane jest, aby dokument ten był w trakcie jego sporządzania uzgodniony z przyszłym użytkownikiem obiektu. Ponadto składnikiem dokumentacji powykonawczej powinien być "Paszport urządzeń oświetleniowych", zawierający wszystkie podstawowe informacje niezbędne w dalszej prawidłowej eksploatacji.Przepisy i normy Ustawa - Prawo budowlane [1] w ustępie 2 art. 5 nakazuje obiekt budowlany użytkować w sposób zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywać w należytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i sprawności technicznej. Zapis ten dotyczy zatem także urządzeń oświetleniowych stanowiących część wyposażenia każdego budynku. Polska Norma [4], przywołana do rozporządzenia określającego warunki techniczne dla budynków [3], zawiera w punkcie 4.10 wytyczne dotyczące zasad konserwacji i doboru wielkości współczynnika utrzymania. Współczynnik utrzymania (ang. Maintenance Factor - MF) jest odwrotnością współczynnika zapasu określającego wielkość, o którą należy powiększyć sumaryczny strumień świetlny instalowanych urządzeń oświetleniowych, tak by zapewnić utrzymanie na normatywnym poziomie wartość natężenia oświetlenia przez cały okres eksploatacji obiektu. Jak wspomniano, współczynnik utrzymania (zapasu) jest określany przez projektanta w dokumentacji. Jego wielkość powinna być dobierana w porozumieniu z użytkownikiem obiektu na podstawie przyjętego w dokumentacji planu konserwacji i założ więcej »

Odpowiednie oprogramowanie komputerowe jest w stanie skutecznie wspomagać przemysłowe procesy produkcyjne. Chodzi tutaj o systemy takie, jak PLM, MES, CAM, CAD, ERP, SCM i CMS. Warto również wspomnieć o symulatorach procesów i systemach klasy SCADA.PLM P r o g r a m y k l a s y P L M (ang. Product Lifecycle Management) to systemy umożliwiające zarządzanie cyklem życia produktów. Dzięki rozwiązaniom tego typu zyskuje się wsparcie na każdym etapie powstawania i rozwoju produktów - koncepcja, projekt, produkcja. Fabryki, które mają wdrożone systemy PLM zyskują przede wszystkim możliwości w zakresie tworzenia nowych produktów i usług. Ważne jest przy tym nadzorowanie oraz kontrolowanie procesów związanych z projektowaniem i produkcją przy zapewnieniu doskonalenia procesów. Nie tylko ogranicza to koszty, lecz także poprawia jakość produkcji. Programy klasy PLM ułatwiają zapewnienie zgodności z szeregiem wymagań prawnych, które dotyczą wyrobów. Proces powstawania wyrobu z reguły obejmuje trzy fazy życia produktu. Te fazy wspomaga również oprogramowanie PLM. Na początku umożliwia ono defi niowanie wymagań, jakie muszą być spełnione przez produkt. Uwzględnia się przy tym szereg czynników w postaci oczekiwań klientów, a także możliwości produkcyjnych oraz czynników związanych z łańcuchem dostaw. W następnej kolejności odbywa się realizacja produktu przy odpowiednim zarządzaniu parametrami maszyn - form, tłoczni, pras itp. Produkcja jest odpowiednio planowana i kontrolowana z uwzględnieniem dostaw podzespołów i komponentów z gwarancją należytego magazynowania. Oprogramowanie PLM w fazie IV wspomaga obsługę posprzedażną i serwis. Nie mniej ważne jest wspieranie kontroli jakości oraz zarządzanie danymi pochodzącymi od klientów. Chodzi przede wszystkim o reklamacje będące danymi wejściowymi przeznaczonymi do ciągłego doskonalenia procesów. Oprogramowanie jest również w stanie nadzorować korporacyjny reje więcej »

Różnego typu przekaźniki oferowane na rynku mają szerokie spektrum zastosowania w instalacjach elektrycznych i systemach sterowania. Jedne z nich, jak przekaźniki miniaturowe, dedykowane są urządzeniom elektronicznym, inne - w postaci przekaźników silnoprądowych - mogą sterować maszynami elektrycznymi.Osobną grupę stanowią przekaźniki programowalne, które mogą pełnić rolę prostych sterowników. Ich zastosowanie obejmuje mniej rozbudowane aplikacje, stanowiąc techniczną i fi nansową alternatywę dla sterowników przemysłowych PLC (ang. Programmable Logic Controllers). Zastosowanie Sterowniki programowalne wykorzystuje się przede wszystkim w układach związanych ze sterowaniem maszynami, łącznie z systemami podnośnikowymi i transportowymi. Przekaźniki programowalne są również nieodzownym elementem instalacji sterujących ciśnieniem i poziomem napełnienia. Warto również wspomnieć o możliwości zastosowania przekaźników programowalnych w układach załączaŹródło: RELPOL Źródło: Schneider Electric Źródło: ELKOM Przekaźnik programowalny z klawiaturą i wyświetlaczem wyposażony w 16 wejść i 8 wyjść Przykład przekaźnika do sterowania automatyką domową, który można obsługiwać przez internet, komputer, telefon komórkowych i tablet nia rezerwy w automatyce budynkowej, a także w mechanizmach podnoszenia, wentylacji, klimatyzacji oraz w systemach automatyki chłodniczej. Przekaźniki programowalne mogą zadawać sekwencje czasowe, zarządzać energią i transmisją danych oraz nadzorować pracę instalacji odpowiedzialnych za odpylanie. Przekaźniki programowalne mogą współpracować ze stycznikami, elektrozaworami i szeregiem różnego typu czujników: indukcyjnych, zbliżeniowych, przetwornikami napięcia, fotokomórkami. Można nimi również sterować pracą żarówek, silników i urządzeń pneumatyki. Dodatkowo współpracują z falownikami, panelami tekstowymi i grafi cznymi, kolumnami świetlnymi, falownikami oraz sterownikami PLC. Bezpie więcej »

Gotowe rozwiązania zamiast żmudnego montażu.Modularyzacja i cyfryzacja sprawiają, że projektanci systemów mierzą się z coraz większa złożonością procesów. Prowadzi to do wzrostu popytu na ustandaryzowane rozwiązania typu "podłącz i działa", pozwalające na efektywną instalację i obsługę w trudnych warunkach przemysłowych.Okrągłe złącza wtykowe są standardowo stosowane w produkcji maszyn, jak i inżynierii zakładowej i robotyce. Biorąc pod uwagę zdecentralizowaną i modułową budowę tych aplikacji, prefabrykowane kable oferują idealną przydatność, umożliwiając szybką i bezbłędną instalację nawet w trudnych warunkach, daleko od ergonomicznego, dobrze zorganizowanego miejsca pracy. Solidne ok więcej »

Nowy, flagowy rejestrator oscyloskopowy HIOKI mierzy z szybkością próbkowania 200 MSa/s i zapisuje dane pomiarowe w czasie rzeczywistym 32 razy szybciej niż dotychczasowe rejestratory tej firmy.Japońska firma HIOKI swój pierwszy rejestrator wprowadziła na rynek przyrządów pomiarowych już w 1983 r. Bieżąca oferta firmy zawiera lekkie, przenośne, kompaktowe rejestratory dwukanałowe; wykonania standardowe, z wymiennymi modułami, zapisujące w 16 kanałach, a także wersje wielokanałowe (z możliwością rejestracji nawet w 54 kanałach), które można wbudowywać w linie produkcyjne. Flagowy MR6000 należy do grupy tych ostatnich. Wyróżnia go szybkość próbkowania (dziesięć razy większa niż dostępna w urządzeniach tego typu produkowanych dotąd), duża szybkość zapisu przy rejestracji w czasie rzeczywistym, a także możliwość długotrwałej rejestracji wielokanałowej w maksymalnie 32 kanałach analogowych i 128 kanałach cyfrowych. Dystrybucję rejestratora prowadzi firma Labimed Electronics. Producent rejestratora oczekuje, że nowy przyrząd znajdzie zastosowanie w wielu dziedzinach nauki i techniki, w tym w aplikacjach pomiarowych parametrów falowników. Występujące w nich szybko przełączane sygnały wysokonapięciowe rejestrator MR6000 może testować z poziomem precyzji i bezpieczeństwa dotąd niespotykanym. Innym zastosowaniem nowego rejestratora jest zbieranie sygnałów pochodzących z elektronicznych modułów sterujących montowanych w pojazdach osobowych i ciężarowych, gdyż testowanie tych modułów wymaga używania do tego wielokanałowych przyrządów pomiarowo-rejestrujących. Wybierając moduł odpowiedni do danej aplikacji pomiarowej, można mierzyć i rejestrować nie tylko napięcie, lecz także inne wielkości fizyczne włącznie z prądem, temperaturą, naprężeniami i częstotliwością. Rodzaje rejestracji i zapisu Użytkownik rejestratora MR6000 ma do wyboru dwa tryby pomiaru, rejestracji i zapisu. Pierwszy z trybów wyróżnia się bardzo szybkim z więcej »

Serwonapędy znajdują zastosowanie w aplikacjach wymagających precyzyjnej regulacji ruchu obrotowego. Taką możliwość zyskuje się dzięki zastosowaniu nowoczesnych silników elektrycznych w połączeniu z odpowiednimi urządzeniami sterującymi.Serwonapędy to przetwornice częstotliwości, które stosuje się nie tylko do regulowania prędkości, lecz także do ustalania kąta serwosilników. Takie napędy bazują na technologii bezszczotkowej z magnesami trwałymi na wirniku, przy zasilaniu napięciem przemiennym. W typowym serwonapędzie można wyróżnić trzy elementy. Jest to urządzenie wykonawcze, czyli np. silnik, oraz regulator lub sterownik odpowiedzialny za realizowanie określonego algorytmu. Nie bez znaczenia pozostaje także element sprzężenia zwrotnego przeznaczony do odczytu aktualnej pozycji silnika - enkoder, rezolwer lub tachometr. Serwonapędy mają zastosowanie wszędzie tam, gdzie konieczne jest nie tylko pozycjonowanie, lecz także wysoka dynamika ruchu oraz szerokie możliwości w zakresie regulacji. Stąd też serwonapędy są nieodzownymi elementami budowy linii produkcyjnych oraz obrabiarek CNC. W zależności od modelu i przeznaczenia silnika prostownik może być zasilany napięciem jedno- lub trójfazowym. Stopień pośredni to kondensator oraz ewentualnie dławik. Z kolei falownik odpowiada za wytwarzanie napięcia wyjściowego. Przeznaczenie serwonapędów Serwonapędy są odpowiedzią na zapotrzebowanie w zakresie coraz to większych wymagań użytkowników maszyn w odniesieniu do ich wydajności, powtarzalności i niezawodności. To właśnie dlatego dynamicznie wzrasta liczba stosowanych serwonapędów przez producentów maszyn. Rozwiązania, które zadecydowały o dużej popularności serwonapędów, to przede wszystkim bardzo szybkie, precyzyjne sterowanie poprzez dedykowane sieci komunikacyjne pomiędzy serwonapędem a sterownikami typu "Motion Controller", integracja sterowania logiką maszyny (PLC) ze sterowaniem ruchem i więcej »

Koncepcja Przemysłu 4.0 na dobre zagościła w świadomości inżynierów fi rm produkcyjnych. Takie zagadnienia jak IIoT (ang. Industrial Internet of Things) oraz transfer danych między poszczególnymi poziomami zarządzania produkcją powoli stają się wymogami koniecznymi do modernizacji i wdrażania systemów sterowania maszyn i urządzeń.W najbliższej przyszłości nie wystarczy już dostarczyć sprzęt realizujący określoną funkcję, dodatkowo będzie on musiał wymieniać informacje z całym swoim otoczeniem w celu optymalizacji procesu produkcji. Szerokie możliwości komunikacyjne PLC Astraada One oraz zintegrowane środowisko programistyczne Codesys powodują, że sterowniki idealnie wpisują się w wytyczne Industry 4.0. Jedno więcej »

Import z Chin oraz marki własne mogą stanowić realne zagrożenie dla europejskich producentów elementów instalacji elektrycznych.Elektroinstalatorzy w Wielkiej Brytanii, Polsce, Belgii, Niemczech oraz Holandii deklarują otwarte podejście dotyczące wykorzystywania marek własnych na potrzeby codziennie świadczonych usług w ciągu najbliższych pięciu lat. Hiszpańscy elektroinstalatorzy mają mniej pozytywne przekonania w tej kwestii. Potwierdzają to wyniki rap więcej »

Rozwój umów jest jednym z głównych źródeł wzrostu relacji gospodarczych, w których uczestniczą przedsiębiorcy sektora instalacyjnego. Mogą oni wybierać między umowami określonymi ustawowo oraz umowami, których treść powstaje dzięki inwencji samych stron do skonstruowania nowego stosunku prawnego.Najczęściej taka potrzeba wynika z jakichś nowych relacji gospodarczych, spowodowanych np. udziałem elektroinstalatora zagranicznego w sytuacji, gdy okazuje się, że ustalone ustawowo warunki umów są niewystarczające. Może to rodzić potrzebę skorzystania z elementów kilku nazwanych umów, powodując mieszany stosunek prawny, albo też sformułowana treść umowy nie ma żadnych, mniej lub bardziej oczywistych, odnośników ustawowych. Praktyka życia gospodarczego pokazuje bowiem, że elektroinstalatorzy często posiłkują się jedynie umowami kodeksu cywilnego (KC) jako pewnego rodzaju wskaźnikiem. Bardzo często pomiędzy sobą zawierają rożnego rodzaju umowy, których praktyka spowodowała, że często są wyrażane w literaturze prawa jako "umowy nienazwane". Umowa o udostępnienie tajemnicy Tajemnica jest integralnie związana z obrotem gospodarczym, w którym poruszają się partnerzy biznesowi. Implikuje to kwalifikację podmiotową umowy, której stronami są przedsiębiorcy w rozumieniu art. 43(1) KC. Przedsiębiorca posiadający tajemnicę technologiczną, techniczną, biznesową, lub też innego rodzaju poufną informację, mający zamiar jej udostępnienia innemu przedsiębiorcy, może tego dokonać poprzez umowę o udostępnienie tajemnicy przedsiębiorstwa. W umowie takiej elektoinstalator będzie nazwany "udostępniającym", natomiast drugą stronę umowy można określ więcej »

otwarcie biblioteki i archiwum Sep W dniu 11 stycznia 2018 r. w siedzibie Stowarzyszenia elektryków Polskich w Warszawie uroczyście otwarto Centralną Bibliotekę SeP i Centralne archiwum SeP. Pierwsza biblioteka SEP powstała w roku 1934 r. w II Rzeczypospolitej. W marcu 1939 r. pożar w Pałacu Kronenberga, gdzie wówczas mieściła się siedziba SEP i biblioteka, oraz późniejsze zniszczenia wojenne spowodowały utratę większości zbiorów. Po wojnie bibliotekę i archiwum stowarzyszenia odtwarzano, głównie dzięki darom prywatnym członków SEP, ale zalanie piwnic Warszawskiego Domu Technika NOT w 2002 r., gdzie mieściły się zbiory, doprowadziło do kolejnej utraty więcej »