SIGMA-NOT - PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - Największa baza artykułów technicznych online

GOSPODARKA WODNA

Miesięcznik ISSN 0017-2448, e-ISSN 2449-9439 - rok powstania: 1935
Czasopismo Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Wodnych i Melioracyjnych (SITWM)

FAKTY

Ewa Skupińska

Inauguracja roku akademickiego 2017/2018 Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska SGGW Warszawa, 3 października 2017 r. W Auli Kryształowej SGGW, na inauguracji roku akademickiego 2017/2018, władze Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska spotkały się z nowo przyjętymi studentami i ze społecznością akademicką. Gości przywitał dr hab. inż. Eugeniusz Koda (prof. SGGW), dziekan wydziału, podkreślając, że WBiIŚ jest drugim pod względem liczebności studentów wydziałem SGGW. - Wybraliście wydział o ponadsiedemdziesięcioletniej tradycji; na jedno miejsce było kilku kandydatów. Pamiętajcie, że taki okres w życiu jak studia jest dany tylko raz. Chcemy, aby nasi studenci co najmniej jeden semestr studiowali za granicą. Niech rok akademicki 2017/2018 będzie pełen sukcesów - powiedział, zwracając się do nowo przyjętych studentów.W imieniu rektora głos zabrał prof. Kazimierz Banasik, prorektor ds. rozwoju. Zwracając się do młodzieży, powiedział m.in.: sami będziecie wyznaczać sobie cele; studia będą trampoliną do sukcesu. W trakcie uroczyści najbardziej zasłużonych naukowców wyróżniono nagrodami JM Rektora SGGW; wśród nich znaleźli się m.in.: prof. Piotr Hawelke, prof. Tomasz Okruszko i prof. Janusz Kubrak. Punktem kulminacyjnym była immatrykulacja studentów I roku. Uroczystość uświetnił wykład prof. Zbigniewa Kledyńskiego z Politechniki Warszawskiej "Aktualne wyzwania wobec hydrotechniki w Polsce". Jubileusz 100-lecia Wydziału Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej Warszawa, 7 października 2017 r. W Małej Auli gości jubileuszu witał prof. Krzysztof Wojdyga, dziekan Wydziału Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska, a wśród nich: JM Rektora PW prof. Jana Szmidta, prof. Macieja Nowickiego, europosłankę Jolantę Hibner [...]

ZAKUP JEDNORAZOWY I DOSTĘP DO WIRTUALNEJ CZYTELNI
PRENUMERATA PAPIEROWA

Metoda płatności: Płatności elektroniczne (karta kredytowa, przelew elektroniczny)
Dostęp do publikacji - jednorazowy (płatność elektroniczna) - tylko 6,00 zł (płacisz 45% mniej niż przy płatności SMS)	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma - 1h tylko 24.60 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma - 4h tylko 43.05 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma - 12h tylko 73.80 zł	DO KOSZYKA
Metoda płatności: SMS Premium
Dostęp do publikacji - jednorazowy (płatność SMS'em) - 11,07 zł brutto (9,00 zł + VAT)	kup! (SMS)

Prenumerata

Szanowny Kliencie!
Zamów roczną prenumeratę w wersji PLUS a uzyskasz dostęp do archiwalnych publikacji tego czasopisma.
Nie zwlekaj - skorzystaj z tysięcy publikacji o najwyższym poziomie merytorycznym.

prenumerata papierowa roczna PLUS (z dostępem do archiwum e-publikacji) - tylko 498,00 zł
prenumerata papierowa roczna PLUS z 10% rabatem (umowa ciągła) - tylko 448,20 zł *)
prenumerata papierowa roczna - 408,00 zł
prenumerata papierowa półroczna - 204,00 zł
prenumerata papierowa kwartalna - 102,00 zł

okres prenumeraty:

*) Warunkiem uzyskania rabatu jest zawarcie umowy Prenumeraty Ciągłej (wzór formularza umowy do pobrania).
Po jego wydrukowaniu, wypełnieniu i podpisaniu prosimy o przesłanie umowy (w dwóch egzemplarzach) do Zakładu Kolportażu Wydawnictwa SIGMA-NOT.

Zaprenumeruj także inne czasopisma Wydawnictwa "Sigma-NOT" - przejdź na stronę fomularza zbiorczego »

INNE PUBLIKACJE W TYM ZESZYCIE

Analiza warunków filtracji wody przez wał przeciwpowodziowy do polderu Milsko

MAGDA HUDAK URSZULA KOŁODZIEJCZYK IRENEUSZ NOWOGOŃSKI

O chrona przeciwpowodziowa jest istotnym elementem bezpieczeństwa wewnętrznego kraju, polityki zagospodarowania przestrzennego oraz ochrony środowiska [Nachlik, Kostecki, Gądek i Stochmal 2000]. Najczęstszym sposobem zabezpieczenia przeciwpowodziowego na Środkowej Odrze są wały przeciwpowodziowe [Kołodziejczyk 2007]. Są one skuteczne jedynie pod warunkiem spójnej gospodarki wodnej w całym dorzeczu [Majewski 2004]. Aby ograniczyć ewentualne straty gospodarcze, wynikające z niedoborów wody, a jednocześnie poprawić strukturę bilansu wodnego, należy bezwzględnie zwiększyć i odbudować zdolność retencyjną zlewni rzecznych [Mioduszewski 2005]. Dobrym przykładem może być tutaj odtworzenie polderów zlewowych, zbudowanych przez niemieckich inżynierów, a funkcjonujących na Środkowym Nadodrzu jeszcze w latach 40. i 50. ubiegłego wieku. Są to poldery: Milsko (300 ha), Tarnawa (220 ha), Pomorsko (200 ha), Brody-Bródki (180 ha), Nietkowice (310 ha), Będów (180 ha) oraz Połupin-Szczawno-Laski (2800 ha). Na lubuskim dorzeczu Odry funkcjonują poldery: Kiełcz-Tarnów Bycki (815 ha), Połupin (4125 ha) i Krzesin-Bytomiec (1200 ha), natomiast projektuje się: Urad (30 mln m3), Słubice Górzyca (60 mln m3) i Ługi Górzyckie (30 mln m3) - rys. 1. Autorzy artykułu uznali, że spośród dawnych polderów stosunkowo łatwy do reaktywowania jest polder Milsko. Teren jest użytkowany rolniczo (fot. 1). Odwadniany jest poprzez ciek Jasieniec - przy ujściu cieku funkcjonuje przepompownia, która kieruje wodę do kanału i zbiornika Jasieniec, a następnie do Odry. Polder Milsko będzie zbiornikiem suchym, sterowanym, o powierzchni ok. 300 ha i pojemności od 5 do 10 mln m3. Zostanie reaktywowany na założeniach historycznego polderu zalewowego. Ograniczać go będą naturalne skarpy oraz istniejący wał przeciwpowodziowy. Główne inwestycje obejmą umocnieni więcej »

Awaria zapory w Pieczyskach na Brdzie

LESZEK OPYRCHAŁ STANISŁAW LACH

BUDOWA ZAPORY Zapora ziemna w Pieczyskach, klasy I, piętrzy wodę Brdy do rzędnej 81,50 m n.p.m., a w sytuacjach nadzwyczajnych (np. awaria siłowni) - do rzędnej 82,00 m n.p.m. Zapora jest wyposażona w spust denny służący do przepuszczania wody, a także do okresowego płukania starego koryta Brdy w Koronowie. Zapora nie ma przelewu powierzchniowego. Przepełnienie zbiornika spowoduje przelanie się wody przez obniżenie terenu w rejonie wschodniego krańca Jeziora Białego. Zapora zamyka zlewnię o powierzchni 4109 km2, jej wysokość wynosi 23,5 m, a długość 340 m, nachylenie skarpy odwodnej w części górnej 1:3, a dolnej 1:4. Z kolei nachylenie skarpy odpowietrznej wynosi 1:4 w części górnej i 1:5 w dolnej. Od początku eksploatacji zapory w korycie odpływowym występowały liczne przebicia połącz więcej »

Dobór materiału gruntowego i mieszanek gruntowych do budowy i modernizacji wałów przeciwpowodziowych

ANDRZEJ BATOG JOANNA STRÓŻYK

O bwałowania ziemne są najczęściej stosowanym środkiem ochrony przeciwpowodziowej na rzekach nizinnych. Te specyficzne budowle hydrotechniczne muszą być stabilne w każdych warunkach eksploatacji, w tym w warunkach wezbrań powodziowych, podczas których są poddawane licznym niekorzystnym oddziaływaniom i zagrożeniom. Wobec braku aktualnych danych statystycznych dotyczących przyczyn awarii i katastrof wałów przeciwpowodziowych w Polsce można przywołać archiwalne wyniki przedstawione w 1983 r. w analizie opracowanej przez CBSiPWM "Bipromel" [15]. Aby zapobiec destrukcyjnym skutkom szkodliwej filtracji lub ograniczyć jej skutki, obwałowania rzek powinny stanowić szczelną zaporę dla wody. Można to uzyskać co najmniej na trzy sposoby [10]: - uformować ekran położony na powierzchni skarpy odwodnej, - uformować szczelny rdzeń w osi wału, - uformować korpus wału z materiału gruntowego o odpowiednio niskiej wodoprzepuszczalności i odporności na erozję (co nie wyklucza również wykonania elementów uszczelniających). Zastosowanie gruntów spoistych do formowania korpusów wałów przeciwpowodziowych napotyka często na ograniczenia wynikające z interpretacji krajowych przepisów i wytycznych dotyczących budowy obwałowań rzek, a niekiedy również - sprzeciwu ze strony projektantów lub wykonawców robót, preferujących grunty niespoiste, które na etapie budowy oraz w warunkach normalnej eksploatacji nastręczają znacznie mniej problemów [1]. Główne problemy wynikające z zastosowania gruntów spoistych do budowy wałów na etapie eksploatacji są związane z niekorzystnymi procesami, którym te grunty mogą podlegać (takie jak: pęcznienie i skurcz, wysadzinowość, erozja - dyspersja). W artykule przejrzano zalecenia dotyczące zasad badania, doboru oraz określania przydatności gruntów do budowy korpusów wałów przeciwpowodziowych zawartych w krajowych normach, wytycznych technicznych wykonawstwa i odbioru oraz w zaleceniach projektowych, porówn więcej »

INFORMACJE - NOWOŚCI

Morza i oceany w plastiku Nowe dane obrazują olbrzymią skalę problemu powszechnego stosowania jednorazowych produktów plastikowych przez mieszkańców Europy. Przeprowadzone badania pokazują w jak znacznym stopniu masowa produkcja plastiku przyczynia się do narastania problemu zanieczyszczenia mórz i oceanów. Rozwiązaniem tego problemu w pierwszym etapie mogłoby być wprowadzenie i wdrożenie istniejących już przepisów prawnych. Najnowszy raport organizacji Seas At Risk dostarcza danych ilościowych dotyczących wykorzystania jednorazowych opakowań i produktów plastikowych w codziennym życiu Europejczyków. Według szacunków corocznie w krajach UE łącznie zużywa i wyrzuca się: 46 miliardów plastikowych butelek, 16 mld jednorazowych kubków do kawy, 580 miliardów papierosów, 2,5 miliarda opakowań na wynos więcej »

Kanał Krakowski - przeszłość czy przyszłość?

ANTONI BOJARSKI ELŻBIETA NACHLIK

H istoria Kanału Krakowskiego, nierozerwalnie związana z rozwojem Krakowa, jest niezwykle pouczająca w kontekście rozwoju infrastruktury hydrotechnicznej i przemian w gospodarce wodnej, w warunkach rozwoju, na przestrzeni ponad stu lat. Pokazuje bowiem: □ skutki braku konsekwencji w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych lub zaniechania realizacji zamierzeń z braku możliwości ich sfinansowania w określonym czasie, □ historyczne przemiany zadaniowe gospodarki wodnej i kryteriów wyboru rozwiązań do ich realizacji. Dwa zadania, traktowane rozdzielczo lub wspólnie, określały i określają obecnie inwestycję pn. "Kanał Krakowski", wcześniej nazywaną "Przekopem Wisły pod Krakowem", to użeglownienie Wisły oraz ochrona przed powodzią Krakowa. Oba te zadania nierozerwalnie wiążą się ze stanem rozwoju miasta w różnych okresach - od końca XIX wieku do dziś: □ Koniec XIX i początek XX wieku to Kraków lewobrzeżny, gdzie dominuje Wawel, Stare Miasto i najstarsza dzielnica Kazimierz. Jego powierzchnia liczyła 6,9 km2. Na mocy ustawy inkorporacyjnej Sejmu Krajowego Galicji, uwzględniającej plan regulacyjny Wielkiego Krakowa zlecony przez prezydenta Krakowa Juliusza Leo (Encyklopedia Krakowa, 2000), 1 kwietnia 1910 r. powierzchnia ta wzrosła do 36,7 km2. □ Kraków z okresu poprzedzającego wybuch I wojny światowej, okres międzywojnia i II wojny światowej, to rozbudowa Wielkiego Krakowa, głównie prawobrzeżnej części miasta. Do 1915 r. powierzchnia miasta wzrosła do 49,5 km2, po przyłączeniu gmin Dąbie i Ludwinów, wsi Płaszów i odrębnego miasta Podgórze na prawostronnym brzegu Wisły. Do 1941 r. miasto osiągnęło powierzchnię 168,3 km2. □ Okres po II wojnie światowej to dalsza rozbudowa Krakowa wraz z nową dzielnicą Nowa Huta na potrzeby kombinatu metalurgicznego. W latach 1951-1973 miasto powiększyło powierzchnię z 230 do 320,3 km2. Od 1973 r. granice miasta praktycznie nie ulegały zmianie i obecnie jego p więcej »

Korozja biologiczna betonów siarkowych

NATALIA CIAK MAREK J. CIAK BEATA FEREK

P raktycznie wszystkie materiały stosowane w budownictwie mogą ulegać korozji. Jednym z najwszechstronniej stosowanych jest beton. W wielu obiektach, w tym hydrotechnicznych, betony odporne na korozję stanowią ważną grupę inżynierskich materiałów budowlanych, ich właściwości fizyczne i chemiczne decydują o zastosowaniu w konstrukcjach narażonych na oddziaływanie środowiska agresywnego. Coraz częściej wśród betonów odpornych na korozję (chemiczną, fizyczną) wymienia się betony siarkowe. Wykazują one wiele istotnych zalet, oprócz wysokiej odporności na korozję charakteryzują się bardzo dobrymi parametrami mechanicznymi [6, 7]. Bezpośredni kontakt materiałów budowlanych, w tym betonów siarkowych, ze środowiskiem organicznym, zawierającym organizmy roślinne i zwierzęce, może wywołać ich korozję, destrukcję i degradację. Czynnikami wywołującymi korozję biologiczną betonu, w określonych warunkach temperatury i wilgotności, mogą być mikroorganizmy - bakterie tionowe gatunku Acidithiobacillus, dla których siarka jest źródłem pożywienia, a produkty ich metabolizmu są przyczyną korozji betonu i żelbetu. Skuteczna ochrona przed korozją materiałów, konstrukcji i urządzeń pracujących w różnych warunkach środowiskowych jest możliwa tylko z uwzględnieniem roli czynników biologicznych w tym procesie. Biodegradacji podlegają prawie wszystkie materiały budowlane stosowane w nowoczesnym budownictwie. Doki, pirsy oraz budowle hydrotechniczne mogą być narażone na korozję powodowaną przez bakterie redukujące siarczany, zwłaszcza w strefach rozbryzgu wody oraz poniżej poziomu odpływu [9]. Szacuje się, że w krajach uprzemysłowionych roczne straty wynikające z oddziaływania organizmów żywych wynoszą co najmniej 2% kosztów materiałów [12]. OCHRONA PRZED BIOKOROZJĄ W ostatniej dekadzie XX w. korozja materiałów i produktów stała się przedmiotem badań mikrobiologów. Biodegradacja materiałów, także budowlanych, to obszerne pole do badań więcej »

Nowatorska metoda analizy hydrodynamicznej progów podwodnych i ich skuteczności w ochronie brzegu

MARTYNA CHUDA JAROSŁAW BIEGOWSKI LESZEK M. KACZMAREK

CHARAKTERYSTYKA BRZEGU MORSKIEGO I PROGÓW PODWODNYCH Ponad 80% kołobrzeskich wałów wydmowych zabudowują hydrotechniczne obiekty ochrony brzegu. Zastosowano umocnienia w postaci: narzutów z gwiazdobloków, ostróg, sztucznego zasilania brzegu, ścianek szczelnych, jak również elementy biotechniczne. Tymczasowo występowały również elementy typu waveblock i geotuby wypełnione piaskiem oraz cementem, jednak umocnienia te zostały zdemontowane ze względu na ich niewielką efektywność w powstrzymywaniu procesów erozyjnych [12]. W 2012 r. ukończono prace związane z zaplanowanymi umocnieniami hydrotechnicznymi, tj. progami podwodnymi, usytuowanymi w profilach 330-333,5 KM w odległości 100-120 m od brzegu i wykonanymi jako nasypy kamienne, równoległe do brzegu [14]. Przykładowy profil niwelacyjno-batymetryczny (331,5 KM), w którym wybudowano próg podwodny, przedstawiono na rys. 1., zaś przekrój progu podwodnego na rys. 2. Progi podwodne, które omawiane są w tym artykule, to ciągłe lub przerywane budowle podwodne, które są usytuowane w kierunku równoległym do plaży. Ich zadaniem jest zatrzymanie rumowiska wynoszonego z plaży w głąb morza. KRYTERIUM ODPORNOŚCI BRZEGU MORSKIEGO Zastosowanie kryterium odporności brzegu morskiego to sposób na szybką, inżynierską ocenę odporności brzegu [1]. Wskaźnikiem kryterium jest wielkość powierzchni przekroju niwelacyjno-batymetrycznego, który zawiera się w przedziale między rzędnymi: z1 = 2 m - średnia wysokość podstawy wydmy; z2 = - 6 m - tzw. głębokość zamknięcia, czyli głębokość, poniżej której przyjmuje się, że nie występuje transport osadów w profilu batymetrycznym. Pole powierzchni, ograniczone profilem brzegowym z (x), wyznacza się zgodnie z całką: (1) gdzie: x1 - odcięta, dla której rzędna profilu x1 = 2,0; x2 - odcięta, dla której rzędna profilu x2 = -6,0; z (x) - funkcja opisująca profil. Na podstawie analiz ponad tysiąca profili niwelacyjno-batymetrycznych, Instytut Morski okr więcej »

Ocena poziomu geotechnicznych zagrożeń bezpieczeństwa eksploatacji wałów przeciwpowodziowych

ANDRZEJ BATOG MACIEJ HAWRYSZ

M etody projektowania nowych oraz modernizacji istniejących wałów [2, 9, 13-15], zakładające jako kluczowy parametr maksymalny poziom fali wezbraniowej o określonym prawdopodobieństwie jej wystąpienia, w licznych wypadkach wezbrań powodziowych nie uchroniły przed zniszczeniem wielu odcinków wałów, a także terenów przez nie chronionych przed zalaniem. W rezultacie, co pewien czas, na większości rzek nizinnych wały przeciwpowodziowe trzeba odbudowywać i modernizować. Prace takie podejmowano zazwyczaj po kolejnych katastrofalnych powodziach [3] obnażających z całą bezwzględnością nieadekwatność zastosowanych rozwiązań projektowych czy niedoskonałość prac wykonawczych. W ustalaniu rodzaju zagrożeń, poziomu ich istotności - na potrzeby prac projektowych i modernizacyjnych - ważną rolę odgrywają: analiza jakościowa wałów, ich podłoża i otoczenia, wywiad środowiskowy, szata roślinna, obserwacje poczynione w trakcie przejścia fali powodziowej itd. Wszystkie te czynniki mają charakter trudny do ujęcia liczbowego i ogólnego sparametryzowania, co czyni je czynnikami subiektywnymi o bardzo ograniczonej przydatności w procesie Rys. 1. Zniszczenie wału wskutek przelania się wody ponad koroną wału, Odra 1997 r. 380 GOSPODARKA WODNA 12/2017 PROBLEMY HYDROTECHNIKI - MODELOWANIE I NOWOCZESNE TECHNIKI INFORMATYCZNE W HYDROTECHNICE oddziaływania stabilizującego i oddziaływania destabilizującego. Przypadek ten powinien wykluczyć możliwość powstania awarii w wyniku lokalnego niedostatecznego rozpoznania czynników determinujących warunki równowagi. Kategoria C - możliwość wystąpienia awarii jest bardzo prawdopodobna. Przypadek odpowiada niespełnieniu przyjętych kryteriów bezpieczeństwa (wartości wskaźników bezpieczeństwa są niższe od wymaganego minimum). Założenia wstępne Na potrzeby wykonywanych analiz numerycznych dotyczących oceny rodzaju i stanu zagrożenia wałów przeciwpowodziowych [1, 10] przyjęto następujące założenia: - poziom więcej »

Ocena stanu obiektów hydrotechnicznych rzeki Ołobok na obszarze Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego (System 600)

MAGDA HUDAK URSZULA KOŁODZIEJCZYK

D o największych fortyfikacji wybudowanych przed 1939 r. na Środkowym Nadodrzu należą: Międzyrzecki Rejon Umocniony, Pętla Boryszyńska oraz system bunkrów stanowiących Pozycję Środkowej Odry (niem. "Oderstellung"). Do 1944 r. w Pozycji Środkowej Odry wzniesiono ok. 650 obiektów obronnych, chociaż zaprojektowano ich 750 [8]. Znaczną liczbę obiektów (234) zlokalizowano na Ziemi Lubuskiej. Było to związane z chęcią połączenia Pozycji Środkowej Odry z Międzyrzeckim Rejonem Umocnionym [9, 10]. Obiekty hydrotechniczne Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego stanowiły spójny system zapór wodnych. Powstawały na podstawie indywidualnych projektów i stąd współczesna analiza ich konstrukcji pozwala na poznanie rozwoju myśli inżynierskiej [1]. Poszczególne obiekty są dzisiaj dużą atrakcją turystyczną, ale także inżynierską. Ich rozpoznanie pod względem geotechnicznym i hydrotechnicznym pozwala na doskonalenie zasad projektowania, w tym również zmniejszania awaryjności obiektów [2]. CHARAKTERYSTYKA RZEKI OŁOBOK Rzeka Ołobok wypływa z jeziora Niesłysz, mija miejscowości Ołobok, Skąpe i Przetocznicę, a ok. 5 km dalej wpływa do Odry, stanowiąc jej prawy dopływ (rys. 1). Długość rzeki wynosi 28,92 km, a powierzchnia zlewni to 258,69 km2. Głównymi dopływami są: Słomka o długości 15,55 km, Świebódka 12,47 km i Borowianka 13,17 km. W zlewni Ołoboku występują liczne jeziora. Najgłębszym i najczystszym jest jezioro Niesłysz (powierzchnia 496,6 ha, głębokość 37,4 m). Inne jeziora to: Wilkowskie (powierznia 130,5 ha, głębokość 23,7 m), Niedźwiedno (powierzchnia 48 ha, głębokość 5,8 m), Ciborze (powierzchnia 34,4 ha, głębokość 12 m) i Ołobockie (powierzchnia 24,5 ha, głębokość 6,2 m). Są one silnie zeutorfizowane. Zbudowane w latach 30. ubiegłego wieku w celach militarnych obiekty hydrotechniczne na Ołoboku tworzą jeden z największych obszarów zalewowych na Środkowym Nadodrzu [7]. OBIEKTY HYDROTECHNICZNE NA OŁOBOKU - SYSTEM 600 MIĘDZYRZ więcej »

Ocena stanu technicznego jazu i umocnień zbiornika wodnego na przykładzie Jeziora Maltańskiego w Poznaniu

NATALIA WALCZAK PAWEŁ ZAWADZKI ZBIGNIEW WALCZAK MATEUSZ HÄMMERLING ANNA SZYMCZAK-GRACZYK

Z biorniki wodne w obrębie aglomeracji miejskich są niewątpliwie atrakcyjnym miejscem, w którym mieszkańcy chętnie spędzają wolny czas. W ich bliskim sąsiedztwie są tworzone parki umożliwiające rekreację i kontakt z naturą. Same zbiorniki często są wykorzystywane również do celów sportowo- -rekreacyjnych, np. są tworzone kąpieliska, uprawiane są różnego rodzaju sporty wodne, istnieje możliwość wypożyczenia sprzętu pływającego. Niestety zbiorniki takie są bardzo narażone na zanieczyszczenia oraz zamulenia wynikające m.in. z silnego wpływu człowieka na obszar wodny. Głównym zagrożeniem zbiorników miejskich jest problem ich zaśmiecania, którego niekontrolowany rozwój może spowodować degradację w bardzo szybki sposób. Istotnym zagrożeniem jest również doprowadzanie do zbiorników wód spływających ze zlewni zurbanizowanej, zwłaszcza dopływy z ulic niosą bardzo wysokie ładunki zanieczyszczeń [Birch, McCaskie, 1999; Bajkiewicz- Grabowska, 2002). W związku z niską odpornością małych zbiorników na degradację zanieczyszczenia kumulują się w ekosystemie. Stan taki skutkuje zubożeniem struktury roślinności naczyniowej, co dodatkowo pogłębia zły stan ekologiczny takich obiektów. Zbiorniki miejskie w sposób łatwy można uchronić przed zanieczyszczeniami dzięki prowadzeniu poprawnej eksploatacji oraz zabiegom gospodarczym, polegającym na ich okresowym oczyszczaniu, pogłębianiu i kontroli rozprzestrzeniania się roślinności (zarastania). W artykule przedstawiono ocenę stanu małego zbiornika rekreacyjnego Malta, utworzonego na Cybinie, a wykorzystywanego intensywnie przez sporty wodne. OPIS OBIEKTU BADAŃ Cybina jest prawym dopływem Warty; jej całkowita długość wynosi 43 km, a powierzchnia zlewni 186,5 km2. Średni spadek rzeki wynosi 1,6‰, a stan wody waha się nawet do 1,5 m. Dolina Cybiny jest niemal bezleśna i dość głęboko wcięta [Zawadzki, 2006]. Idea budowy zbiornika wodnego na podmokłych łąkach Cybiny powstała ok. 1917 r więcej »

Odbudowa zapory w Niedowie

ZAPORA NA RZECE WITKA W NIEDOWIE PRZED POWODZIĄ Z 7 SIERPNIA 2010 R. Zapora na rzece Witka w Niedowie została wybudowana w latach sześćdziesiątych XX w. dla potrzeb chłodzenia elektrowni cieplnych. Woda przemysłowa ze zbiornika wykorzystywana była do produkcji energii elektrycznej początkowo przez elektrownię Hagenwerder (elektrownia niemiecka), następnie elektrownię Hirschfelde (elektrownia niemiecka) i wreszcie Elektrownię Turów (elektrownia polska). Przed powodzią z 7 sierpnia 2010 r. była to zapora ziemna z blokiem upustowym, w skład którego (fot. 1) wchodziły: trzyprzęsłowy przelew czołowy, dwa spusty denne, niecka wypadowa, kanał odpływowy, elektrownia wodna oraz ujęcie wody technologicznej.Blok upustowy umożliwiał przepuszczenie przez stopień przepływów obliczeniowych: miarodajnego Q1% = 50 więcej »

Parametry hydrauliczne strumienia przelewowego progów przepuszczalnych

W yniki pomiarów kształtu strumienia przelewowego przelewów o ostrej koronie i uzyskane w ten sposób krzywoliniowe obrysy bezciśnieniowe wykorzystuje się do profilowania powierzchni zlewowej progów stałych. Współrzędne obrysów dolnej i górnej strugi przelewowej oraz profilu przelewu są podawane w układzie współrzędnych bezwymiarowych. Odnosi się je do jednostkowej wartości wzniesienia wody Hs lub linii energii Hso ponad poziom korony przelewu ostrego lub ponad najwyższym punktem korony profilu dla krzywoliniowych przelewów bezciśnieniowych (odpowiednio H i Ho). Zmiany konstrukcji przelewu, występowanie progu (jego wysokość) wpływają na układ obrysu strumienia przelewowego [Rouse 1967]. Kamienne konstrukcje są stosowane jako elementy zabudowy brzegów rzek i zbiorników wodnych - stabilizują kształt przekroju [Curi, Tomada, Vicari i Francassi, 2004], zapobiegają powstawaniu i rozwojowi procesów erozyjnych poprzez tłumienie fal wiatrowych [Hieu i Vinh, 2012]. Strumień przelewowy na niejednorodnych piętrzących konstrukcjach przepuszczalnych przybiera zmienne fazy zależnie od konstrukcji progu. Na hydrotechnicznych konstrukcjach kamiennych można wyróżnić osiem schematów hydraulicznych: przepływ filtracyjny swobodny i ciśnieniowy przez korpus progu, i w przepuście, przepływ powierzchniowy nad szczelnym ekranem skarpowym, i stałym przelewem górnym, przepływ w korpusie warstwowym oraz nad szczelnym rdzeniem wewnętrznym [Bajkowski, 2013]. Dla jednorodnych progów kamiennych można wyróżnić: przepływ swobodny filtracyjny poniżej korony (wgłębny), przepływ na części korony (zanikający) i na całej jej długości oraz zatopiony [Bajkowski, 2013]. Wpływ zmian warunków przepływu na długości progów kamiennych na podział całkowitego przepływu na część filtracyjną, przepływającą przez korpus i przelewową płynącą ponad wlotową krawędzią, opisali Bajkowski i Jastrzębska (2012). Analizy kształtu strumienia na przepuszczalnych progach k więcej »

Wybrane problemy związane z wykorzystaniem wielkogabarytowych geosyntetycznych elementów w budownictwie wodnym

KRYSTYNA KAZIMIEROWICZ-FRANKOWSKA

eosystemy to geosyntetyczne pojemniki, które po napełnieniu materiałem wypełniającym (gruntem, powietrzem, wodą lub zaprawą cementową) wykorzystuje się do budowy konstrukcji inżynierskich. W budownictwie wodnym są one znane i stosowane już od kilkudziesięciu lat [Kazimierowicz 1994]. Wykorzystuje się je do budowy różnych rodzajów konstrukcji ochronnych brzegów (opasek brzegowych, falochronów, ostróg, progów podwodnych, wałów przeciwpowodziowych, tam i zapór - rys. 1). Geosyntetyczne elementy używane w budownictwie wodnym najczęściej dzieli się na: □ Geoworki - najmniejsze i najprostsze geoelementy, których pojemność wynosi zwykle od 0,03 m3 do 5 m3. Standardowy worek geotekstylny wypełniony piaskiem waży ok. 40 kg i charakteryzuje się pojemnością 0,03 m3. Geoworki są dostarczane na plac budowy, gdzie napełnia się je materiałem wypełniającym (najczęściej piaskiem), zaszywa i umieszcza w docelowym miejscu przeznaczenia. Budowa/naprawa umocnienia brzegu wymaga zastosowania wielu worków. Elementy te bardzo dobrze sprawdzają się w sytuacjach wymagających nagłej interwencji. Są często wykorzystywane do budowy tymczasowych konstrukcji ochronnych. □ Geotuby (znane też pod nazwą georur lub geosyntetycznych rękawów) - to długie, zamknięte cylindryczne powłoki wykonane z geosyntetyku, wyposażone w przynajmniej jeden tzw. port (otwór) umieszczony w górnej części geoelementu, wykorzystywany do jego napełnienia. Wykonane są z materiałów przepuszczalnych lub nieprzepuszczalnych. Ich średnice wynoszą od 1 do 10 m, a długość może przekraczać nawet 100 m. □ Geokontenery (w skrócie GSCs, ang. geotextile sand containers) są to, podobnie jak geotuby, elementy o dużej pojemności, wykonane najczęściej z przepuszczalnego geosyntetyku wypełnionego piaskiem i stosowane do budowy konstrukcji podwodnych. Geokontenery charakteryzują się pojemnością rzędu 50-700 m3, mają długość powyżej 25 m i szerokość, która musi być dost więcej »